Ludera, Magdalena2024-10-102024-10-102016Roczniki Teologiczne, 2016, T. 63, nr 4, s. 109-127.2543-59732353-7272https://theo-logos.pl/handle/123456789/21519Artykuł w języku angielskim. Zawiera ilustracje.The article is a synthetic monograph of the, so far only mentioned, copy of the Chełm icon of Mother of God, which was located in the former Orthodox Church of the Assumption of Virgin Mary in Klesztów near Chełm. Controversies concerning the dating of the preserved paint layers of the icon were considered, which was not facilitated by the ambiguous results of the last conservation studies (1993). In this context, a detailed comparative analysis of the Klesztów icon was conducted, including with two poorly-known copies of the Chełm icon of Mother of God – namely the oil painting of Podhorce collection of Wacław Rzewuski (1746) and the devotional engraving (1765), now in a private collection. Whilst reconstructing the cult of the copy of Klesztów, the relationship between Węgleńscy from Klesztów and Wacław Rzewuski, the personal attitude of the latter toward the Chełm and Klesztów icons, as well as the apotropaic function attributed in the Commonwealth of Poland not only to the original, but also to its copies, worshiped by both the faithful of the Orthodox Church and the Latins, were analysed.Artykuł jest syntetyczną monografią dotąd jedynie wzmiankowanej kopii ikony Matki Boskiej Chełmskiej, znajdującej się w dawnej cerkwi Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Klesztowie koło Chełma. Rozważano kontrowersje dotyczące datowania zachowanych warstw malarskich ikony, czego nie ułatwiają niejednoznaczne wyniki ostatnich badań konserwatorskich (1993). W tym kontekście przeprowadzono szczegółową analizę porównawczą klesztowskiej ikony, w tym z dwiema słabo znanymi kopiami ikony Matki Boskiej Chełmskiej. Chodzi o obraz olejny z podhoreckiej kolekcji Wacława Rzewuskiego (1746) oraz rycinę dewocyjną (1765), obecnie w kolekcji prywatnej. Rekonstruując kult kopii z Klesztowa, analizowano związki między Węgleńskimi z Klesztowa a Wacławem Rzewuskim, osobisty stosunek tego ostatniego do chełmskiej i klesztowskiej ikony, a także apotropaiczną funkcję przypisywaną w Rzeczypospolitej nie tylko oryginałowi, ale również jego kopiom, czczonym zarówno przez wyznawców Cerkwi, jak i Kościoła łacińskiego.enCC-BY-NC-ND - Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnychcopy of the Chełm icon of Mother of GodKlesztówreligious borderland of the 18th-century Commonwealth of PolandOrthodox ChurchUnitarian Orthodox Churchicon of MaryiconMaryMarian iconscultcult of Marykopia ikony Matki Boskiej Chełmskiejpogranicze wyznaniowe Rzeczypospolitej w XVIII w.Cerkiew prawosławnaCerkiew unickaikona MaryiikonaMaryjaikony maryjnekultkult maryjnyArticle