Faluszczak-Skrzypek, Jadwiga2024-08-062024-08-062023Tarnowskie Studia Teologiczne, 2023, T. 42, cz. 1, s. 83-100.0239-4472http://theo-logos.pl/xmlui/handle/123456789/19447Artykuł w języku angielskim.The origin of western thought is commonly situated in Greek philosophy, with the over-arching story of logos-based rational inquiry deteriorating from the mythical stories presenting supernatural cause to the observable phenomena. This paper aims to investigate the intersection of rational and irrational factors contributing to the emergence of philosophy. Author proceeds through the examination of Ionian, Pythagorean and Orphic thought, all shaping the most influential works of Greek philosophers, such as Plato. The theoretical base of the study was embedded in the writings of Rudolf Otto and Francis M. Cornford. In result, the conclusions present the irrationality as a root for rational interpretation of reality, through the commonality endeavour of both, aiming at the elevation of human figure, its independence from chaotic actions of gods and revelation of the higher truths through the embodied means of ritual action as well as through the thinking process of ordering and synthetizing. The examples brough by the author expose the intertwining of religious belief and philosophical thought.Początki zachodniej myśli zwykle umieszcza się w filozofii greckiej, gdzie ogólna historia racjonalnego dociekania opartego na logosie ulegała degradacji z mitycznych opowieści przedstawiających nadprzyrodzone przyczyny do zjawisk obserwowalnych. Niniejszy artykuł ma na celu zbadanie przecięcia racjonalnych i irracjonalnych czynników przyczyniających się do powstania filozofii. Autor przechodzi poprzez analizę myśli jońskiej, pitagorejskiej i orfickiej, które zostały ukształtowane przez najbardziej wpływowe dzieła greckich filozofów, takich jak Platon. Teoretyczną podstawę badania stanowiły pisma Rudolfa Otto i Francisa M. Cornforda. W rezultacie wnioski przedstawiają irracjonalność jako korzeń racjonalnej interpretacji rzeczywistości, poprzez wspólne dążenie obu, mające na celu podniesienie postaci ludzkiej, jej niezależność od chaotycznych działań bogów oraz ujawnienie wyższych prawd za pomocą ucieleśnionych środków działania rytualnego, jak również poprzez proces myślenia układania i syntetyzowania. Przykłady przytaczane przez autora eksponują splecenie wiary religijnej i myśli filozoficznej.enAttribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Polandhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/irracjonalnośćracjonalnośćgreckie racjonalne myśleniemyśleniemyślenie racjonalnewczesna filozofia greckafilozofia religiifilozofiakultkult dionizyjskizoefilozofia greckastarożytnośćirrationalismrationalityirrationalityGreek rational thinkingthinkingrational thinkingearly Greek philosophyGreek philosophyphilosophycultphilosophy of religionantiquityDionysian cultArticle