Macheta, Lidia2024-04-022024-04-022017Analecta Cracoviensia, 2017, T. 49, s. 111-128.0209-08642391-6842http://theo-logos.pl/xmlui/handle/123456789/14795W artykule bada się problem relacji dwóch zjawisk Ewagriańskiej teo-antropologii: acedii (zniechęcenie) i lype (smutek). Problem jest rozpatrywany z perspektywy antropologii ontologicznej (bada człowieka od strony możliwości i powinności bycia sobą). Celem analiz jest wykazanie i wyjaśnienie różnic dzielących acedię i lype poprzez ich uzasadnienie antropologiczne. Cel jest osiągany przy pomocy pojęć aksjologii egzystencjalnej. W artykule zmierza się do pokazania, że acedia i lype wskazują w człowieku na różne wymiary: acedia wypacza w egzystencji sferę nastawienia na wartości podstawowe; lype wypacza w egzystencji obszar nastawienia na wartości pozytywne, których urzeczywistnienie oznacza jej spełnienie.The article examines the problem of the relationship between the two phenomena of the Evagrian theo-anthropology: acedia (listlessness) and lype (sadness). The problem is considered from the perspective of ontological anthropology (a human being is being studied from the side of possibilities and obligations of being oneself). The purpose of the analysis is to demonstrate and explain the differences between acedia and lype in terms of their anthropological justification. This goal is attained through the concepts of existential axiology. The article seeks to demonstrate that acedia and lype point in the human being to two different dimensions: acedia distorts in the existence the sphere of the attitude towards basic values; lype distorts in the existence the sphere of attitudes towards positive values, the realization of which signifies a fulfillment of existence.plAttribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Polandhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/acediaacidialypeteo-antropologia ontologicznaaksjologia egzystencjalnabycie sobąEwagriusz z Pontuojcowie pustyniparaliż duchowywypalenie religijneantropologiadoświadczenie acedycznedoświadczenie lypicznelogismoiakēdiaἀκηδίαlýpēΛύπηontological theo-anthropologyexistential axiologybeing oneselfEvagrius PonticusDesert Fathersspiritual paralysisreligious burnoutanthropologyacedic experiencelypic experienceArticle