The Concept of Person in St. Bonaventure, P.A. Florenski and H.U. von Balthasar: Its Ecumenical Value

Abstract

Kwestia dotycząca natury osoby ludzkiej nie jest nowa. Nie pojawiła się wraz z chrześcijaństwem, chociaż to właśnie chrześcijaństwo potraktowało ją bardzo poważnie, rozważając w kontekście tajemnicy Trójcy Świętej. Na przestrzeni wieków wielu stawiało pytanie dotyczące osoby, udzielając na nie różnej odpowiedzi. Także i dzisiaj nie ma zgody wśród uczonych co do kwestii osoby. Niniejszy tekst nie zamierza rozwiązać kwestii osoby udzielając definitywnej odpowiedzi na pojawiające się problemy. Tym niemniej jest on próbą spojrzenia na pojęcie osoby, zaproponowane przez św. Bonawenturę (1217-1274) oraz dwóch dwudziestowiecznych teologów chrześcijańskich – Pawła A. Florenskiego (1883-1937) oraz Hansa Ursa von Balthasara (1905-1988), dwóch czołowych przedstawicieli wschodniej i zachodniej tradycji teologicznej. Tego rodzaju analiza pozwala podkreślić podobieństwa w spojrzeniu na osobę, z jakimi spotykamy się u trzech wspomnianych teologów, którzy nie tylko różnili się między sobą czasem i środowiskiem życia, ale także przynależnością do dwóch różnych tradycji teologicznych. Ponadto chcemy ich zapytać, na ile ekumeniczną wartość posiada wypracowane przez nich pojęcie osoby. Czy opowiadając się po stronie pojęcia osoby, wypracowanego przez Bonawenturę, Florenskiego czy Balthasara, promujemy dialog ekumeniczny w szerokim sensie tego słowa, tzn. nie tylko między chrześcijanami, ale także między wszystkimi ludźmi. Osoba jest istnieniem otwartym na całą prawdę. To sprawia, że osoba z konieczności potrzebuje dawania się i otrzymywania. Osoba ludzka jest więc istnieniem strukturalnie skierowanym na drugich, wchodząc z nimi w dialog, akceptując ich inność, które nie niszczy tego dialogu, ale czyni go możliwym, wzbogacając go o nowe doświadczenia. Jeżeli więc ekumenizm jest poszukiwaniem pełni prawdy na temat Boga, stąd też musi on być rzeczywistością otwartą na przyjęcie odmienności innych ludzki. Podkreślając wartość i znaczenie egzystencji w procesie stawania się autentyczną osobą, wszyscy trzej teologowie wskazywali zarazem konieczność akcji, pewnego dynamizmu w życiu ludzkim. Oczywiście słowa są ważne w dialogu ekumenicznym, ale o wiele ważniejsze jest samo życie. Kiedy bowiem słowa nie są przeżywane na płaszczyźnie życia, pozostając zamknięte jedynie do samych deklaracji, wówczas dialog nie ma szans na przeżycie pojawiających się trudności. Nie przetrzyma zagrożeń, ale podda się im i zostanie przez nie pokonany. Ruch ekumeniczny jest szansą i wezwaniem do zmiany postawy serca i podjęcia decyzji o świętości życia. Dlatego też dialog ekumeniczny jest formą zaproszenia do autentycznej przemiany człowieka, dokonującej się poprzez jego otwarcie na prawdę, którą w sensie najbardziej pełnym jest sam Jezus Chrystus.