La nouveauté chrétienne aux premiers temps de l’Église

Abstract

Początki chrześcijaństwa biorą cały swój dynamizm i oryginalność z tego niezwykłego wydarzenia, jakim jest Zmartwychwstanie Pana. O tym świadczą właśnie Ojcowie Kościoła, szczególnie ci pierwsi, z okresu przed Soborem powszechnym w Nicei (325). Obecny artykuł podaje kilka przykładów z tej nauki początków Kościoła. Jednym z pytań w owym czasie było: jak pogodzić twierdzenie, że Chrystus jest Bogiem, z twierdzeniem, że istnieje tylko jeden Bóg. Ojcowie Kościoła dają na to odpowiedź powołując się na rolę Chrystusa/Słowa Bożego w stworzeniu świata (J 1, 3). W trzecim wieku Orygenes przypomina, że skoro Bóg jest Ojcem, to działa przez Słowo/Logos, przez Syna. W tym kontekście nie odłącza się Syna od świata stworzonego, który istnieje przez Niego (J 1, 3). Na początku czwartego wieku Ariusz próbuje uściślić tę naukę o Chrystusie wprowadzając rozróżnienie pomiędzy pojęciem „niezrodzony” (unigenitum), czyli Bóg w ścisłym znaczeniu tego słowa, a pojęciem „zrodzony” (genitum), czyli Syn, który z Boga pochodzi. Ale według Ariusza, skoro Syn „pochodzi”, to ma On początek, a więc jest stworzeniem, pierwszym stworzeniem, przez którego Bóg stworzył wszystkie inne stworzenia. Teologia ariańska odbija się naturalnie na pojęcie zbawienia. Wiadomo, że mamy stać się „synami w Synu” (filii in Filio). W pierwszym przypadku, (według Ariusza), nasze synostwo, aczkolwiek bardzo szlachetne, utrzymuje nas na poziomie (wspaniałego) Syna-stworzenia; w drugim przypadku (według Soboru nicejskiego, i teologii św. Atanazego z Aleksandrii), nasze synostwo wprowadza nas w głąb tajemnicy Trójcy Świętej : w tym drugim przypadku bowiem jesteśmy synami w Synu, ale w Synu, który jest we wszystkim równy Ojcu, który „stanowi Jedno „ z Ojcem (J 10, 30).