25 ЛЕТ ТЕОЛОГИЧЕСКОГО ДИАЛОГА МЕЖДУ РИМСКО-КАТОЛИЧЕСКОЙ ЦЕРКОВЬЮ И ВСЕМИРНОЙ ЛЮТЕРАНСКОЙ ФЕДЕРАЦИЕЙ

Abstract

Upłynęło 25 lat teologicznego dialogu katolicko-luterańskiego na forum światowym (1967- 1992). W 1993 roku zamknięto jego trzecią fazę. Nadszedł czas podsumowań. Do końca 1993 roku opublikowano siedem dokumentów: 1. „Ewangelia a Kościół” (zwany „Raportem z Malty”, 1971); 2. „Wieczerza Pańska” (1977); 3. „Drogi do wspólnoty” (1980); 4. „Wszyscy pod jednym Chrystusem” (o Konfesji Augsburskiej, 1980); 5. „Urząd duchowny w Kościele” (1981); 6. „Marcin Luter - świadek Jezusa Chrystusa” (w 500-lecie urodzin M. Lutra, 1983); 7. „Jedność przed nami. Modele, formy i etapy katolicko-luterańskiej wspólnoty kościelnej” (1984). Przyjęto ósmy dokument nt. Kościoła i usprawiedliwienia. Jakie są najważniejsze owoce tych dialogów? 1. Na temat Lutra powiedziano wspólnie, że dotychczasowe oceny jego osoby i działalności były zbyt jednostronne (albo radykalne potępienie, albo gloryfikacja). W rzeczywistości zaczynamy go widzieć jako świadka wiary i żywy apel o odnowę Kościoła. Istotne tezy Lutra strona katolicka oceniła jako uprawnioną formę teologii chrześcijańskiej. 2. W kwestii usprawiedliwienia osiągnięto zasadniczą zgodność: tylko z łaski przez wiarę, przy czym usprawiedliwienie nie jest czysto zewnętrzne (iustificatio forensis), ale Duch Święty „odnawia nasze serca oraz uzdalnia i wzywa do dobrych uczynków” 3. Konfesja Augsburska odzwierciedla ekumeniczną wolę i katolickie znaczenie Reformacji. Pod względem treściowym w znacznej mierze i w wysokim stopniu „może być uważana za wyraz wspólnej wiary” Ostra krytyka Kościoła katolickiego, zawarta w drugiej części Konfesji, dzisiaj staje się zasadniczo bezprzedmiotowa. 4. Ofiara Mszy (olbrzymi tradycyjny kamień obrazy dla protestantów) według nauki katolickiej odnowionej przez Vaticanum II nie jest ani przedłużeniem, ani odnowieniem, ani ponowieniem, ani udoskonaleniam jednej i doskonałej ofiary Chrystusa, ale jej uobecnieniem. Takie rozumienie - podkreślili luteranie - nie kwestionuje jedyności ofiary krzyżowej. 5. Luteranie nie kwestionują ważności katolickich urzędów kościelnych. Katolicy, za Vaticanum II, widzą u luteran defectus ordinis, co można rozumieć albo jako nieważność święceń (ordynacji) kapłańskich i biskupich, albo jako usterkę. Katolicy dyskutują między sobą, czy to usterka drobna czy zasadnicza. Wskazano wspólnie drogę „do pojednania urzędów”: stopniowa wzajemna akceptacja Kościołów - akceptując Kościół, tym samym (eo ipso) akceptuje się jego urzędy. 6. Papiestwo zostało przez Konfesję Augsburską uznane za istotne dla Kościoła. Luteranie nie wykluczyli akceptacji Piotrowego urzędu biskupa Rzymu jako widzialnego znaku jedności całego Kościoła (bardzo potrzebnego chrześcijaństwu), wskazali jednak warunek ewentualnego uznania: urząd papiestwa trzeba by ewangelicznie zinterpretować i sprawować. W dyskusjach luteranie wskazali na Jana Pawła II jako na przykład takiego bardziej ewangelicznego stylu papiestwa.