Die verborgene Wirksamkeit des Heiligen Geistes. Ein Beitrag zur Theologie von Johannes Calvin

Abstract

Wśród reformatorów - przedstawicieli tradycji reformowanej - takich jak Zwingli (1484-1531), Bucer (1491-1551), Bullinger (1504-1575) na pierwsze miejsce wybiła się niewątpliwie postać J. Kalwina (1509-1564). To on właśnie pozostawił potomnym usystematyzowane studium teologiczne, powszechnie znane pod łacińskim tytułem Institutio. Właściwie tylko Kalwinowi - wśród innych przedstawicieli szwajcarskiej Reformacji - udała się próba integracji problematyki pneumatologicznej w dziedzinie dogmatyki. H. Scholl, znany przedstawiciel strony rzymskokatolickiej, nazywa Kalwina „wybitną postacią Reformacji”, B. Warfield zaś określa go po prostu mianem „teologa Ducha Świętego” Oczywiście daje się słyszeć głosy, które zarzucają Kalwinowej nauce o Trójcy Świętej pewne tendencje modalizujące (w negatywnym tego słowa znaczeniu). Częstokroć ujawnia się to do tego stopnia, że pierwszy i drugi artykuł tak mocno eksponują pneumatologiczny punkt widzenia, iż „Duch Święty jako moc Boża zajmuje miejsce samej osoby Ducha Świętego” Autor artykułu swoją prezentację pneumatologii J. Kalwina redukuje do dwóch zasadniczych zagadnień pneumatologicznych. Po pierwsze podejmuje próbę ukazania „osoby Ducha Świętego w Trójcy Świętej” oraz - po drugie - stara się zaprezentować „osobę Ducha Świętego w ekonomii zbawienia” Jest to zamierzenie niewątpliwie niełatwe, bardzo ambitne z teologicznego punktu widzenia i wymaga gruntownej znajomości myśli tego wybitnego szwajcarskiego Reformatora. Oczywiście na korzyść Autora niniejszego artykułu przemawia fakt wieloletniego już zgłębiania teologicznej refleksji J. Kalwina, którego ukoronowaniem było jego kolokwium habilitacyjne na temat Spiritus Effector. Nauka Jana Kalwina o roli Ducha Świętego w misterium zbawienia. Studium dogmatyczno-ekumeniczne (27 III 1995 r.). Studium to zostało opublikowane w 1994 roku przez opolskie Wydawnictwo Świętego Krzyża i spotkało się z bardzo pozytywną oceną również strony konfesyjnej; nie tylko rzymskokatolickiej. Tym samym polski Autor należy do nielicznych doskonałych znawców teologii J. Kalwina w Europie. Ks. prof, dr hab. Piotr Jaskóła kończy swój artykuł wyakcentowaniem istotnych wniosków, dotyczących Kalwinowej nauki o Duchu Świętym. Należy za Nim podkreślić, iż nauka nie zawsze jest konsekwentnie spójna i nie zawsze wystarczająco klarowna, jasna i zrozumiała.