Rechtfertigung in dem katholisch/luterischen Dialog

Abstract

W dramacie podziału zachodniego chrześcijaństwa w XVI wieku miało udział wiele przyczyn. Wśród nich zależy wymienić zarówno te o charakterze wybitnie politycznym, ekonomicznym, jak i kulturowym i psychologicznym. Nie znaczy to wcale, iż ich „wyliczanie” obejmuje je wszystkie. Najważniejszy tekst Reformacji na temat usprawiedliwienia znajduje się w Konfesji Augsburskiej (Confessio Augustana). Należy w tym miejscu wspomnieć, iż pewna liczba polskojęzycznych przekładów już od kilku dobrych lat funkcjonuje z dużym pożytkiem w polskiej literaturze teologicznej oraz ekumenicznej (spośród nich najbardziej znany i ceniony jest przekład z języka łacińskiego dokonany już przed laty przez - wraz z objaśnieniami - pt. Wybrane Księgi Symboliczne Kościoła Ewangelicko-Augsbursgiego, wydane w Warszawie przez Wydawnictwo „Zwiastun” w 1980 roku). Tekst ten w wymienionym przekładzie brzmi po polsku następująco: „IV O usprawiedliwieniu Kościoły nasze nauczają także, iż ludzie nie mogą być usprawiedliwieni przed Bogiem własnymi siłami, zasługami lub uczynkami, lecz bywają usprawiedliwiani darmo dla Chrystusa przez wiarę, gdy wierzą, że są przyjęci do łaski i że grzechy są im odpuszczone dla Chrystusa, który swą śmiercią dał zadośćuczynienie za nasze grzechy. Tę wiarę Bóg poczytuje za sprawiedliwość przed swoim obliczem (Rzym. 3 i 4)” Refleksja nad tak ważnym dla obu Kościołów zagadnienie usprawiedliwienia podjęta w ostatnim czasie w środowisku polskim, w dodatku z luterańskimi studentami i profesorami Uniwersytetu w Oldenburgu (była to tzw. Studienreise na przełomie września i października 1998 r., która składała się z trzech zasadniczych etapów: Opole, Warszawa, Lublin), jest dobrym przykładem, iż z polską ekumenią nie jest wcale tak źle - jak sądzi się prawie powszechnie na Zachodzie Europy, gdzie publikacje w języku polskim są niejednokrotnie wprost uważane za coś „kuriozalnego” i bardzo mało naukowo wnoszącego. Fakt refleksji nad usprawiedliwieniem wywołał w czerwcu 1998 r. bardzo żywy odzew. Stało się tak z jednej strony w wyniku burzliwej i w sumie pozytywnej akceptacji wspólnego uzgodnienia dokonanego przez Światową Federację Luterańską, z drugiej strony zaś właściwie negatywnej jej oceny przez Watykan. Prace nad tym centralnym dla stosunków rzymskokatolicko-luterańskich zagadnieniem trwały kilka ładnych lat. Po ożywionej w sumie dyskusji i pracach teologicznych odpowiedź zaprezentowana przez stronę rzymskokatolicką spotkała się z bardzo negatywną oceną strony luterańskiej. Wyraźnie negatywna - w odczuciu wielu naszych przedstawicieli - ocena tego dokumentu spotęgowała wiele prac i wypowiedzi znanych teologów naszego Kościoła na ten temat. Dodatkowym walorem artykułu O. prof. S.C. Napiórkowskiego jest uwzględnienie wielu dialogów Kościoła rzyskokatolickiego i luterańskiego na ten temat. Stanowi to o dodatkowej wartości jego opracowania. Należy jeszcze dodać, że Autor sam uczestniczył kiedyś (w drugiej fazie dialogu) w oficjalnym dialogu doktrynalnym między obu wspomnianymi Kościołami. W takim wypadku jego fachowość w tym względzie - nie tylko jako teologa rzymskokatolickiego - nie ulega wątpliwości, podkreślając teologiczną i ekumeniczną kompetencję w tym względzie. W tym znaczeniu jego artykuł nabiera dodatkowego waloru.