Бoгocлoвcкий acпeкт экумeны

Abstract

Ruch ekumeniczny, ekumenizm - to jeden z głównych tematów teologii. Jest natchnieniem umożliwiającym fundamentalne i syntetyczne spojrzenie na teologię, która ze swej istoty jest refleksją nad objawiającym się Bogiem i przez to własnością wszystkich chrześcijan. Właśnie ekumenizm otwiera drogę ku teologicznej interpretacji i ukazywania pełni chrześcijańskiej prawdy. Zwłaszcza dzisiaj, przy powolnym odchodzeniu od dawnych systemów i norm, rysuje się przed teologią zadanie stworzenia nowej syntezy na nowych podstawach, odpowiadających umysłowości i warunkom życia we współczesnym świecie. Chrześcijaństwo bowiem żyje w szerokim kontekście kultur i religii, ociera się o wielkie problemy współczesności, a to stwarza dla teologii dodatkową orientację i decyduje o jej ekumenicznym otwarciu na człowieka z perspektywy historii zbawienia. Jednakże bez właściwego odczytania tych pojęć współczesna teologia i chrześcijaństwo nie są w pełni zrozumiałe, a ekumenizm bez związku z teologią traci właściwą sobie rację bytu. Dlatego ten potężny nurt współczesności szuka dla siebie właściwego miejsca w teologii. Czyni to poprzez wydobycie teologicznych walorów kryjących się pod pojęciem ekumenizmu, jak i przez określenie meritum tego, co należy rozumieć pod pojęciem „teologia ekumeniczna” A że ten problem jest otwarty, zwłaszcza na gruncie teologii łacińskiej, i nie doczekał się jeszcze definitywnego rozwiązania, są koncepcje preferujące bliższe powiązanie ekumenizmu z konkretną dyscypliną teologiczną (B. Lambert) lub przez nadanie jej miana dyscypliny encyklopedycznej i następnie uznanie jej za jedną z dziedzin teologii systematycznej (G. Thils). Ten sposób nadania teologicznego wymiaru ekumenii zdradza specyficzną drogę recepcji soborowej doktryny ekumenicznej. Przyjściem z pomocą tym swoistym (adopcjonistycznym) koncepcjom teologii ekumenicznej jest problem podjęty przez autora niniejszego artykułu. Ks. dr S. J. Koza przypomina, że już samo pojęcie „ruch ekumeniczny”, „ekumenizm" czy coraz częściej spotykany w polskiej literaturze teologicznej termin „ekumenia” mają charakter synonimiczny i wywodzą się z greckiego oikouméne. Nawiązuje do nich soborowy dekret Unitatis redintegratio, a przymiotnik „ekumeniczny” wskazuje na całość, uniwersalność, powszechność, integralność i głębię. Tym określeniem obejmuje się wszelkie teologiczno-teoretyczne i pastoralno-praktyczne dążenia i wysiłki zmierzające do ostatecznego odbudowania pełnej i widzialnej jedności wszystkich chrześcijan w jednym Kościele Jezusa Chrystusa. Autor zaznacza, że ekumenizm i problem ekumeniczny pojawił się jako „rezultat rozłamów w chrześcijaństwie i jest tak stary jak same podziały w Kościele” W tym kontekście ekumenizm jawi się jako perspektywa ukierunkowująca całą teologię ku pełni prawdy chrześcijańskiej. Przy czym trzeba pamiętać o zachowaniu poprawności hermeneutycznej przy interpretacji przeszłości \różny dla różnych czasów sposób jej przedstawiania). W ten sposób teologia czerpie swą prężność nawet z podziałów, a przez to jaśniej i wszechstronnej precyzuje problematykę jedności, gdzie przez konfrontację stanowisk wielość eklezjologii wyznaniowych kształtuje komplementarny wymiar teologii. W tym sensie rozumiana jest geneza współczesnej ekumenii, a intuicje Światowej Rady Kościołów precyzuje i określa Magisterium Kościoła. W takim ujęciu ekumenia jest niewątpliwie sercem i duszą całej teologii, a teologiczny jej wymiar jasno kształtuje ekumeniczny wymiar teologii. Postulat J. Brossedera, „aby każda dyscyplina teologiczna (z racji naukowej refleksji nad treścią objawienia) zawierała witalne napięcie pomiędzy słowem Bożym i słowem ludzkim i pogłębiała je podejściem ekumenicznym” pozostaje w sferze konieczności. Obok preferowanej teologii ekumenicznej już czas na mówienie o teologii w świetle szeroko rozumianej ekumenii.