„L’Osservatore Romano” e la sua versione polacca

Abstract

Pojawienie się włoskiego pisma „L’Osservatore Romano” stanowi historyczny dowód obecności Kościoła w realiach życia połowy XIX wieku. Kościół, pragnąc realizować swą misję nauczania, sięga do współczesnych metod przekazu treści wiary, wśród których coraz bardziej dominuje prasa. Dlatego w opracowaniu tym pojawiają się dwa etapy omawianego pisma. Najpierw omówiono powołanie do istnienia włoskiej edycji tego periodyku, następnie ukazano wyjątkowość miesięcznika w języku ojczystym papieża Jana Pawła II. Nowe „L’Osservatore Romano”, ukazujące się w Rzymie w 1849 r., było już wówczas owocem antycypujących ten proces pism kościelnych, tj. „Giornale di Roma” i „II Costituzionale Romano”. Przy powołaniu tych tytułów prasowych zasłużyli się: Augusto Baviera, Marcantonio Pacelli, a w zakresie „L’Osservatore Romano” szczególnie Nicola Zanachini i Giuseppe Bastia. Włoska wersja była sukcesywnie wydawana w innych językach: francuskim (1949), angielskim (1968), hiszpańskim i portugalskim (1969) oraz niemieckim (1971). Każda z tych edycji pojawiała się w specyficznych okolicznościach życia Kościoła, które chociaż nie determinowały powstania pisma, to jednak ukazywały potrzebę konkretnej wersji językowej. Ostatnią wersją językową, w której ukazało się „L’Osservatore Romano”, było wydanie w języku polskim. Polska jako kraj o ponad tysiącletniej tradycji chrześcijańskiej, w zdecydowanej większości katolicki, nie mógł się poszczycić tego rodzaju pismem religijnym. Barierą istotną i rzeczywistą stawał się realizowany w Polsce system polityczny, który starał się wpływać deprecjonująco na życie Kościoła. Pierwszą informację o próbie wydawania tego pisma w języku polskim ujawnił papież Jan Paweł II w dniu 16 grudnia 1979 r., gdy rozmawiał z ks. Adamem Bonieckim, który miał podjąć się roli redaktora nowego periodyku. Polska wersja została wydrukowana 4 kwietnia 1980 r., w Wielką Sobotę, co Ojciec Święty postrzegał, jako fakt historyczny, mimo że ukazało się tylko 500 egzemplarzy. Nakład ten miał być uzupełniony, co nastąpiło po Wielkanocy, i 60.000 egzemplarzy dotarło do Polski. Jednakże pierwsze wydanie (numer podwójny) nie było akceptowane w polskim układzie politycznym. Dość wspomnieć, że kolejny numer, trzeci, z 20 maja 1980 r., został w całości zniszczony. Od strony formalnej szczytem uzgodnień politycznych w tym zakresie było spotkanie 7 lipca 1980 r. prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego, abpa Luigi Poggi i ministra Kazimierza Szablewskiego w Watykanie. Nawiązywało ono do wcześniejszych ustaleń prawnych w zakresie profilu, dostarczania i rozprowadzania pisma. Największy nakład z wszystkich wersji językowych, to wówczas wydanie polskie, które sięgało 150.000 egzemplarzy. Tak było w początkach jego dostarczania do Polski, gdy wprowadzało rodaków w świat życia Kościoła, któremu przewodził Jan Paweł II. Niewątpliwie mogło się też przyczynić do politycznych przemian roku 1989 w Polsce.