Św. Jan od Krzyża odróżnia poznanie naturalne od nadprzyrodzonego. To drugie dzieli na szczegółowe i wyodrębnione oraz ogólne i ciemne, czyli kontemplację. Poznanie nadprzyrodzone wyodrębnione i szczegółowe dzieli na poznanie cielesne oraz duchowe. W ramach tego ostatniego wymienia: objawienia, słowa, uczucia duchowe i widzenia. Na podstawie świadectw św. Jana od Krzyża zasadnym wydaje się postawienie pytania o status poznania jasnego in raptum.
