Scriptura Sacra, 2016, R. 20

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/26185

Przeglądaj

Przeglądaj Scriptura Sacra, 2016, R. 20 wg Temat "Bibelstudium"

Wpisz kilka pierwszych liter i kliknij przycisk przeglądania
Teraz wyświetlane 1 - 1 z 1
  • Miniatura
    Pozycja
    Neues Testament – Generationenwechsel an der Theologischen Fakultät der Oppelner Universität: Veränderungen in Methodik und Fragestellung
    Ziaja, Krystian (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, 2016)
    Omawianie problematyki związanej ze zmianą pokoleniową w dyscyplinach teologicznych, konkretnie na płaszczyźnie Nowego Testamentu, rozpoczęto od przedstawienia dokumentów Kościoła z XX w. o interpretacji Biblii. Zwrócono uwagę, że współczesne prace nad tekstem Biblii są dokonywane w świetle najnowszych badań i dokumentów Kościoła. W artykule zostały przywołane następujące dokumenty: encyklika Piusa XII Divino afflante Spiritu z 23 kwietnia 1943; deklaracja Sancta Mater Ecclesia z 21 kwietnia 1964 Papieskiej Komisji Biblijnej; konstytucja dogmatyczna Soboru Watykańskiego II Dei verbum z 18 listopada 1965, gdzie czytamy: Celem odszukania intencji hagiografów należy między innymi uwzględnić również gatunki literackie. Całkiem inaczej bowiem ujmuje się prawdę w tekstach historycznych rozmaitego typu, prorockich, czy poetyckich, czy innego rodzaju (gatunku) literackiego. Musi więc komentator szukać sensu, jaki hagiograf w określonych okolicznościach, w warunkach swego czasu i swej kultury zamierzał wyrazić i rzeczywiście wyraził przy pomocy gatunków literackich, których w owym czasie używano" (KO 12). Ostatnim dokumentem Kościoła wskazującym na pewne kierunki rozwoju w egzegezie, jak i kwestie metodologiczne, jest dokument Papieskiej Komisji Biblijnej. Dokument ten został przedstawiony Janowi Pawłowi II przez ówczesnego kardynała Józefa Ratzingera w czasie audiencji 23 kwietnia 1993 r. Dokument ten tłumaczony był na język polski trzykrotnie: przez ks. biskupa Kazimierza Romaniuka w 1994 r., przez ks. Tomasza Jelonka w 1998 r., a ostatni przekład jest dziełem ks. prof. Ryszarda Rubinkiewicza z 1999 r. Dokument ten, jak żaden z dotychczasowych w nauczaniu Kościoła, daje nam bogatą prezentację wszystkich ważniejszych metod stosowanych we współczesnej egzegezie biblijnej, daje ocenę w sumie dwunastu metod egzegetycznych. Oczywiście dokument Papieskiej Komisji Biblijnej Interpretacja Biblii w Kościele poddawany jest analizie na naszym Wydziale Teologicznym zwłaszcza na seminariach naukowych z Pisma Świętego, stanowi podstawę w wyborze metody pracy nad tekstem biblijnym. Następnie zwrócono uwagę na bardzo przydatne w pracy naukowej metodologie Nowego Testamentu, które mają pomóc poprawnie odczytać orędzie NT. Wśród dostępnych dla biblistów i studentów teologii są dwa podręczniki, a ich powstanie związane jest z naszym opolskim środowiskiem naukowym. Należy dodać: bardzo cenione w środowisku polskich biblistów. Pierwszy podręcznik to Metodologia Nowego Testamentu Hugolina Langkammera, wydany w Opolu w 1991 r. O. H. Langkammer, ze zgromadzenia ojców franciszkanów, był zatrudniony jako wykładowca na W T UO. Należy zauważyć, że w tej metodologii obok metod krytyczno-literackich, obszernie zostały omówione metody lingwistyczne. Drugim jest książka Janusza Czerskiego Metody interpretacji Nowego Testamentu, wydana w Opolu w 1997 r. (OBT 21). Przedstawiona czytelnikowi praca, jak pisze autor, „ogranicza się do metodologii Nowego Testamentu i pragnie przedstawić pewne całościowe omówienie współczesnych metod interpretacji tekstów Nowego Testamentu*. Pozycja J. Czerskiego idzie za wskazaniami instrukcji Papieskiej Komisji Biblijnej. W związku z tym omawia on w niej zarówno metody historyczne-krytyczne (diachroniczne), jak i literackie (synchroniczne), uzupełniając je metodą analizy intertekstualnej. Wartość naukową metodologii J. Czerskiego podnosi fakt, iż w każdym z rozdziałów wykład teoretyczny został uzupełniony przykładami, co stanowi wielką pomoc dla piszących prace naukowe wybraną przez siebie metodą – diachroniczną czy też synchroniczną. Należy dopowiedzieć, iż w obszarze języka niemieckiego spotykamy dwie bardzo ważne dla analizujących teksty Nowego Testamentu pozycje o metodologii NT, które powstały wcześniej od wyżej wspomnianych. Ich autorami są: H. Zimmerman oraz K. Kliesch, Neutestamentliche Methodenlehre. Darstellung der historisch-kritischen Methode, Stuttgart 1982’; W. Egger, Methoderdehre tum Neuen Testament. Einführung in linguistische und historisch-kritische Methoden, Freiburg – Basel – Wien 1987. Sześć pierwszych wydarł metodologii H. Zimmermana nie wspominało o znaczeniu metody lingwistycznej. Natomiast siódme wydanie, które zostało opracowane po śmierci H. Zimmermana przez jego ucznia, K. Kliescha, zawiera rozdział traktujący o „nowotestamentalnej lingwistyce”. W kolejnym punkcie artykułu zostały omówione metody stosowane w naszym opolskim środowisku akademickim. Najbardziej popularną metodą, dość powszechnie stosowaną w środowiskach biblijnych w Polsce, jest metoda historyczno-krytyczna, czyli diachroniczna. Również większość studentów naszego Wydziału piszących prace magisterskie z ksiąg N T posługuje się głównie tą metodą. Metoda historyczno-krytyczna jest nazywana historyczną, ponieważ bada teksty biblijne pod kątem historycznym, usiłuje ukazać procesy historyczne i sytuacje związane z ich powstawaniem. Jest ona również krytyczna, ponieważ posługuje się zbiorem obiektywnych zasad i działań, za pomocą których można dokonać poprawnej analizy tekstów i zrozumieć ich sens. Chociaż większość studentów obiera metodę diachroniczną, analizując teksty NT, to jednak od wielu lat również popularna jest metoda lingwistyczna, którą wprowadził na nasze „podwórko” i rozpropagował ks. prof. Janusz Czerski. Nasz Wydział Teologiczny jest przodującym w popularyzacji tej metody, jeżeli chodzi o środowiska biblistów w Polsce. W ostatnich latach powstało na naszym Wydziale wiele prac magisterskich oraz kilka doktoratów, które opracowane zostały z zastosowaniem metody lingwistycznej. O to jej krótka charakterystyka. Analiza lingwistyczna należy do metod synchronicznych. Synchroniczne badanie tekstu obejmuje następujące analizy: 1) syntaktyczną; 2) semantyczną; 3) pragmatyczną. Przedmiotem analizy syntaktycznej jest praca badawcza zajmująca się powiązaniem ze sobą poszczególnych znaków słownych, czyli relacjami, jakie zachodzą pomiędzy elementami języka, które tworzą zdanie. W języku greckim do najważniejszych syntaktycznych elementów należą: końcówki koniugacyjne, deklinacyjne słów, szyk wyrazów oraz wyrazy związane z innymi słowami, czyli przyimki, spójniki, słowa niepodlegające odmianie (partykuły). Analiza syntaktyczna obejmuje następujące działania metodyczne: (1) oddzielenie badanego tekstu od kontekstu; (2) sporządzenie inwentarza słów (tzw. leksykonu); (3) określenie części m owy i form gramatycznych; (4) analizę struktury zdań oraz sposobu ich łączenia; (5) charakterystykę stylu; (6) podział tekstu (makro- i mikrostruktura). Analiza semantyczna bada znaczenie poszczególnych znaków, czyli jest nauką o znaczeniu zawartym w słowach, zdaniach i całych tekstach. Dokonując tej analizy, należy czynić rozróżnienia między semantyką słowa a semantyką tekstu, ewentualnie częścią tekstu. Semantyka szuka także odpowiedzi pytanie, co określony tekst pragnie wyrazić i jak należy rozumieć poszczególne wyrażenia i zadania występujące w nim . Analiza semantyczna obejmuje następujące działania metodologiczne: (1) przedstawienie inwentarzu semantycznego słów omawianego tekstu; (2) wyodrębnienie opozycji zachodzących pomiędzy jego elementami znaczeniowymi; (3) ukazanie występujących w opozycjach wspólnych cech, które lingwistyka określa jako linie znaczeniowe. Ostatnim krokiem analizy lingwistycznej jest pragmatyka, która zajmuje się dynamiczną funkcją tekstów i wskazuje oddziaływanie tekstu na odbiorcę. Celem pragmatyki jest wskazanie odpowiedzi na Pytanie, co autor pragnie zakomunikować odbiorcy. W związku z tym należy przedstawić komunikację słowną między autorem tekstu i jego adresatami. Pragmatyka, podobnie jak semantyka, zajmuje się ustaleniem sensu wypowiedzi. S.C. Levinson określa pragmatykę jako „studium wszystkich tych aspektów sensu, jakich nie uwzględnia teoria semantyczna”. Można jednak mówić o oryginalnych cechach pragmatyki, które wymienia H . Schweitzer (1) pragmatyka stara się poza znaczeniem słów uchwycić właściwe intencje tekstu; (2) pragmatyka ma na uwadze wszystkie inne teksty, które pozostają w związku z tekstem badanym. Według H. Langkammera zadaniem analizy pragmatycznej jest odkrywanie „intencji” tekstu; wskazuje on na trzy czynniki, które trzeba zbadać: (1) obiektywna zawartość (treść) tekstu; (2) zamiar oddziaływania (funkcja); (3) odbiór bądź skutek oddziaływania. Analiza pragmatyczna ma głębsze znaczenie – nie tylko wyjaśnia, co autor przekazuje pierwszemu odbiorcy tekstu, ale również wskazuje, jakie przesłanie niesie tekst dla współczesnego czytelnika. Kolejną popularną metodą synchroniczną, która wprowadzana jest na naszym Wydziale Teologicznym do interpretacji tekstów biblijnych, jest analiza retoryczna. Coraz doskonalszy warsztat naukowy, biblijne przygotowanie w ramach studiów specjalistycznych w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie, zaangażowanie w nowych stowarzyszeniach naukowych, wszystko razem wzięte daje okazję do autentycznego i realnego potraktowania nauczania Soboru Watykańskiego II w zakresie biblistyki na naszym Wydziale. Nawiązując do tego nauczania, dokument Interpretacji Biblii w Kościele sugeruje, iż „pewna znajomość retoryki należy do normalnego bagażu egzegety". Wymienia tenże dokument trzy jej odmiany, na które już w 1984 r. zwrócił uwagę amerykański klasycysta George Kennedy w swojej książce zatytułowanej New Testament Interpretation through Rhetorical Criticism, Chanel Hill – London 1984. Pierwsza odmiana – i tylko o niej kilka zdań – badań retorycznych wskazuje na wykorzystanie retoryki grecko-rzymskiej w tekstach Nowego Testamentu, zwłaszcza w literaturze epistolarnej św. Pawła. Z pracami analitycznymi tego typu mamy głównie do czynienia na naszym Wydziale. O to krótka charakterystyka tej odmiany badań retorycznych. Retoryka klasyczna zawiera trzy elementy; mówcę (lub autora), przemówienie (lub tekst) oraz słuchaczy (lub adresatów). Retoryka klasyczna wyróżnia trzy czynniki przekonywania: autorytet mówcy, argumentację przemówienia i emocje wzbudzane w słuchaczach. Struktura tekstu retorycznego składa się z czterech podstawowych elementów: (1) exordium (wstęp); (2) narratio (opowiadanie); (3) argumentatio (dowodzenie); (4) conctusio (wniosek). W ramach zajęć fakultatywnych, jak i seminariów naukowych oraz oczywiście we własnych pracach naukowych, wyrażających się artykułami, staramy się wyżej przedstawione rodzaje analiz tekstów biblijnych coraz bardziej lansować i popularyzować. Artykuł kończy się przedstawieniem dzieł realizowanych przez nasze opolskie środowisko akademickie. W ostatnich latach bibliści naszej uczelni wyszli z wieloma inicjatywami związanymi z propagowaniem Biblii, mając przed sobą szczytny cel - by człowiek Kościoła doceniał wartość Listu Pana Boga do człowieka. Do dzieł realizowanych przez nasze środowisko akademickie należą: 1) Dzieło Biblijne; 2) Szkoła Słowa Bożego i lectio divina, 3) Dzień Biblii (całodniowe czytanie Pisma Świętego w parafii); 4) Biblia szkolna (przy współpracy z Wydziałem Katechetycznym) oraz duszpasterska akcja w 2000 r. Ewangelia Łukasza w każdym domu.