Die Erzbruderschaft zur Schmerzhaften Muttergottes am Friedhof der Deutschen und Flamen bei St. Peter in Rom. Zum Wandel einer Laiengemeinschaftim 19. Jahrhundert

Abstract

Artykuł prezentuje stan, zadania powstałego w XV w. rzymskiego arcybractwa, zrzeszającego Niemców i Flamandów, w okresie jego dziewiętnastowiecznych przeobrażeń. Początkowo zadaniem bractw a była chrześcijańska troska o zmarłych. W XIX w. na nowo zdefiniowano cele bractwa, dzięki czemu, w odróżnieniu od wielu innych podobnych zrzeszeń, przetrwało ono aż do dnia dzisiejszego, mimo przemian społeczno-kulturowych występujących w poszczególnych latach. Jako narodowe zrzeszenie w obcym środowisku, arcybractwo stale narażone było na niebezpieczeństwo utarty tożsamości poprzez proces asymilacji jego członków z lokalną społecznością i zaniechanie języka ojczystego. Jednakże wzrost liczebności niemieckojęzycznej wspólnoty w Rzymie oraz zwiększająca się liczba pielgrzymów doprowadziły w 1846 r. do nowych uregulowań w ramach bractwa i na nowo silniejszego podkreślenia jego niemiecko-flamandzkiego charakteru. Orientacja na niemieckojęzyczne kraje spowodowała też wzrost aktywności w kierunku wsparcia działalności naukowo-badawczej. W XIX w. Rzym bowiem stał się centrum kościelnych uczelni, które przyciągały także duchownych i teologów z krajów niemieckojęzycznych. Od połowy XIX w. arcybractwo przy Campo Santo Teutonico w Watykanie, tuż obok bazyliki św. Piotra, zaangażowało się zatem we wsparcie dla studiujących duchownych, oferując darmowe zamieszkanie w zamian za duszpasterską posługę w miejscowym kościele. Szczególny wkład w ten zakres aktywności bractwa wniósł rektor Anton de Waal (1872-1917), który doprowadził do założenia kolegium księży, powstania znakomitej biblioteki, gromadzącej zbiory z zakresu chrześcijańskiej archeologii i historii Kościoła, powstania kolekcji sztuki wczesnochrześcijańskiej, założenia kwartalnika „Römische Quartalschrift für christliche Altertum skunde und Kirchengeschichte” i rzymskiego instytutu „Görres-Gesellschaft”. Kolegium i instytut wydały licznych profesorów uniwersyteckich w dziedzinie teologii i innych nauk