Greckie i koptyjskie „Męczeństwo św. Menasa”. Wstęp i przekład z komentarzem

Abstract

W okresie późnego antyku kult św. Menasa był szeroko rozpowszechniony w całym świecie rzymskim, a jego sanktuarium w Abu Mena przyciągało licznych pielgrzymów. Wokół postaci świętego narosło obszerne dossier hagiograficzne. Prezentujemy tutaj dwa podstawowe teksty, jakimi są pasje męczeńskie. Tekst grecki, powstały być może w V w., zawiera najszerzej rozpowszechnioną w greckim i w łacińskim świecie wersję męczeństwa świętego, tekst koptyjski natomiast, choć zachowany we fragmentach, pokazuje, w jaki sposób lokalny egipski koloryt oraz tradycja samego sanktuarium w Abu Mena wpływały na wzbogacanie legendy świętego.

In the late antiquity, a cult of St. Menas was widespread over the whole Roman world, and his sanctuary in Abu Mena was a centre of a bustling pilgrimage movement. In the course of time, a significant hagiographic dossier has been created around the figure of the Saint. The paper presents two basic texts which are martyr passions. The Greek text originated plausibly in the 5th century. It contains the version of the Menas’ martyrdom that was the most prominent in the Greek and Latin world. The Coptic text, although preserved only fragmentarily, shows how the vernacular Egyptian flavour and the tradition of the Abu Mena contributed to the Saint Menas’ legend.