Wizytacja parafii Żurawica przeprowadzona 19 października 1783 r.

Abstract

Artykuł przedstawia sytuację Kościoła przemyskiego, a w szczególności parafii Żurawica, w pierwszych latach niewoli narodowej, kiedy terytorium diecezji przemyskiej wchodziło w skład monarchii austriackiej. W owym czasie diecezją kierował ks. bp Antoni Wacław Betański. Artykuł odwołuje się do Listu pasterskiego, który tenże biskup napisał w roku 1783 w sprawie wizytacji dekanalnych. List prezentuje instrukcję, która składała się z 30 pytań. Według tej instrukcji księża dziekani mieli przeprowadzać wizytację, udzielając na powyższe pytania odpowiedzi. Dokument zawierający odpowiedzi na niniejsze pytania oraz uzupełniony o inne informacje trafiał do biskupa diecezjalnego. Omawiana wizytacja dziekańska ukazuje stan parafii żurawickiej w 1783 r. Treść tej wizytacji jest o wiele bardziej obszerna niż wcześniejsze wizytacje dziekańskie. Z tego powodu warto zwrócić na nią uwagę. Porównując jest zawartość ze znanymi wizytacjami kanonicznymi z okresu staropolskiego, można stwierdzić, że oprócz kwestii prawno-organizacyjnych oraz materialnych zwrócono w niej uwagę również na sprawy duszpasterskie, takie jak: przygotowanie przez duszpasterzy kazań i katechezy, udzielanie sakramentów świętych i przygotowanie do ich przyjęcia. Ukazuje również w dużej mierze stan moralny parafii.

The article presents the situation of the Przemyśl Church, and in particular the parish of Żurawica in the first years of national captivity, when the territory of the diocese of Przemyśl was part of the Austrian monarchy. At that time, the diocese was led by Bishop Antoni Wacław Betański. The article refers to the Pastoral Letter, written by that bishop in 1783, on decanal visits. The letter presents an instruction, which consisted of 30 questions. According to this instruction, the deans were to conduct visits, providing answers to the above mentioned questions. The document containing answers to these questions and supplemented with other information was sent to the diocesan bishop. The visitation in question shows the condition of the Żurawica parish in 1783. The content of this visit is much more extensive than previous dean’s visits. For this reason, it is worth paying attention to it. Comparing the content with known canonical visits from the Old Polish period, it can be stated that in addition to legal, organizational as well as material issues, the visitation also draws attention to pastoral matters such as: the preparation of sermons and catechesis by pastors, the administration of holy sacraments and preparation for their reception. It also shows, to a large extent, the moral state of the parish.