Myśl teologicznoreligijna Gilberta K. Chestertona

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie miejsca chrześcijaństwa pośród religii i ich wzajemnych relacji w myśli G.K. Chestertona, poety, pisarza i apologety chrześcijaństwa. Dzieli on zjawiska religijne według ich treści: Bóg, bogowie, demony i filozofie. Chesterton zauważa obecność jedynego Boga, najczęściej ukrytą, w wielu religiach. Omawiając politeizm szczególną uwagę poświęca mitologiom, widząc w nich nie tyle wynaturzenie religii, ile wyraz artyzmu towarzyszącego religii. Prawdziwym wynaturzeniem religii jest kult demonów, przejawiający się w obrzędach w wielu religiach historycznych, takich jak np. składanie ludzkich ofiar. Czwartym zjawiskiem jest filozofia o charakterze religijnym, charakteryzująca wierzenia Dalekiego Wschodu, takie jak buddyzm i konfucjanizm. Szczególne miejsce w myśli Chestertona zajmuje islam, który powinien być określany nie jako religia, lecz jako odłam chrześcijański o charakterze zbliżonym do arianizmu. Chesterton mocno akcentuje fakt, iż to, co dobre w zjawiskach religijnych, zostaje zebrane przez chrześcijaństwo, które, opierając się na monoteizmie, nie gasi ducha mitycznych opowieści, a jednocześnie jest najpełniejszą filozofią religijną. Dlatego nie powinno się stawiać chrześcijaństwa na tym samym poziomie, co religie, ale ponad nimi. Myśl Chestertona można jednak z powodzeniem, mimo iż niejednokrotnie ocenia on zjawiska religijne bardzo surowo, wpisać w teologicznoreligijny paradygmat inkluzywizmu, gdyż to właśnie w chrześcijaństwie religie znajdują swoje wypełnienie.

The aim of the article is to show the place of Christianity among the religions and their relations in the thought of Gilbert K. Chesterton, poet, writer and Christian apologist. He wasn’t an academic theologian and religion scholar, but his analysis are detailed, revealing his clarity of mind and ability to formulate accurate conclusions. Chesterton, in some way, have been ahead of his time. Although his evaluation of religious phenomena is often severe, he notices – showing the mechanism of it – the fullfilment of the religions in Christianity.