Więź psychospołeczna w cyklu życia rodziny na podstawie badań małżonków

Abstract

Życie małżeńskie obejmuje kilka etapów, na których kobieta i mężczyzna mają do zrealizowania konkretne zadania. Niniejszy artykuł podejmuje tematykę więzi psychospołecznej w rodzinie w różnych fazach jej życia. Analizy w nim zawarte pozwalają na wstępną, ogólną ocenę więzi. Docelowo artykuł zmierza do postawienia wniosków z badań oraz sformułowania wskazań pastoralnych w zakresie towarzyszenia małżonkom i rodzicom w rozwoju ich więzi psychospołecznej w cyklu życia rodziny. W pierwszej części prezentuje podstawy teoretyczne podjętego zagadnienia, a także opisuje grupę badawczą i metodologię badań. Badania przeprowadzono za pomocą metody sondażu diagnostycznego i objęto nimi grupę 345 osób zamieszkujących diecezję sandomierską. W drugiej części ukazuje wyniki badań dotyczących bliskości intelektualnej, decyzyjnej i działaniowej małżonków w poszczególnych fazach cyklu życia rodziny. Wyniki badań potwierdziły założenie, że etap w cyklu życia rodziny, na którym są małżonkowie, ma związek z częstotliwością i tematyką rozmowy podejmowanej ze współmałżonkiem oraz częstotliwością i tematyką rozmowy rodziców z dziećmi. Pod uwagę wzięto również to, kto w rodzinie respondentów podejmuje ważne decyzje dotyczące dzieci oraz jakie formy spędzania czasu wolnego preferują badani. Wyniki potwierdziły, że istnieje związek między etapem życia rodziny a bliskością intelektualną, częściowo decyzyjną i działaniową małżonków. Niewielki odsetek badanych zadeklarował, że nie podejmuje ważnych rozmów ze współmałżonkiem, a wśród nich najwięcej stanowili ankietowani na etapie z małymi dziećmi (6,5%). Wykazano, że tematyka podejmowanych rozmów ze współmałżonkiem jest najbardziej zróżnicowana między małżeństwami w pierwszej fazie M (małżeństwo bez dzieci) i ostatniej PG („faza pustego gniazda”), a badanymi będącymi na etapach RMD (rodzina z małymi dziećmi), RPS (rodzina z dziećmi w wieku przedszkolnym i szkolnym) i RD (rodzina z dziećmi dorastającymi), co wiąże się z dostosowaniem tematów rozmów do występujących zadań rozwojowych, różnych na poszczególnych etapach w cyklu życia rodziny. Najsilniejszą bliskość intelektualną rodziców z dziećmi odnotowano w fazie wieku przedszkolnego i szkolnego. Wskazano zatem na działania w zakresie duszpasterstwa rodzin, które mogą być wsparciem dla rozwoju więzi psychospołecznej małżonków, zwłaszcza tych, którzy posiadają małe dzieci. Formą towarzyszenia tym parom mogą być rekolekcje weekendowe dla małżeństw, konferencje oraz dni skupienia, w ramach których akcentowana będzie potrzeba dialogu małżeńskiego i rodzinnego. Istotne również wydaje się uwzględnienie tematyki odpowiedzialnego rodzicielstwa, która rzadko jest podejmowana przez małżonków w rozmowach niezależnie od etapu życia rodziny. Zasadne wydaje się uwzględnianie w duszpasterstwie znaczenia małżeńsko-rodzinnej więzi psychospołecznej poprzez ukierunkowanie troski pastoralnej na wspieranie małżonków w docenieniu ich małżeńskiego i rodzinnego dialogu. Stąd pomocne może okazać się wzajemne towarzyszenie par będących na różnych etapach oraz aktywizacja i wymiana doświadczeń.