Historiozbawcza rola kobiet Starego Testamentu z genealogii Jezusa według św. Mateusza

Abstract

The context of the study was the question: what function in salvation history did the women included in the genealogy of Jesus, written by St. Matthew? (Matthew 1:1-17). Therefore, the goal became to study the literary genre of the biblical genealogy. Another goal was to study how women were perceived in biblical times and the women in the genealogy of Jesus. The study mainly used the canonical method, which was supplemented by the method of referring to Jewish interpretive traditions. The results of the research showed that genealogies were written to determine a person’s ancestral affiliation, and therefore the rights to which he was entitled. The content of the genealogy was based on history, but could be modified as needed, as exemplified by biblical genealogies. Sometimes in biblical genealogies, such as the genealogy of Jesus according to Matthew, women were included, which was an unusual procedure in a patriarchal society. A woman depended on a man: her father or husband. A safeguard for women was the law of levirate, which obliged them to marry the widow of the brother of the deceased. Such a law was applied in the history of Tamar and Ruth. In the case of Tamar the Canaanite woman, this law was first ignored, so she had to enforce it by trickery, disguising herself as a harlot. By this act she risked her life, indicating how important it was to raise a descendant from her deceased husband. Ruth the Moabite was able to exercise this right because after her husband’s death, she left her native country to accompany her mother-in-law Noemi and settle with her in Bethlehem. There she was married to Booz – a relative of her late husband. Rachab, a resident of Jericho, while helping Israeli scouts, betrayed her city, which was later razed to the ground. She lost her possessions, her friends were killed, and only her family survived. Only Bathsheba is not mentioned by name by St. Matthew, but referred to as “she of Uriah”. It is possible that St. Matthew did not have Bathsheba in mind, but her husband – a foreigner who fought for the country of Israel, and who for reasons of religious ethics opposed the king. After taking into account the backgrounds of Tamar, Rachab, Ruth and Uriah and their deeds, one can conclude that they risked a lot to fulfill God’s will and become part of the chosen people. As a result, they were also included in the chosen people.

Kontekstem badań było pytanie: Jaką funkcję w historii zbawienia pełniły kobiety, których imiona wprowadzono do genealogii Jezusa, napisanej przez św. Mateusza? (Mt 1,1-17). Dlatego celem stało się zbadanie gatunku literackiego genealogii biblijnej. Kolejnym celem było zbadanie, jak postrzegano kobiety w czasach biblijnych oraz kobiety z genealogii Jezusa. W badaniu w głównej mierze wykorzystano metodę kanoniczną, która została uzupełniona metodą odwoływania się do żydowskich tradycji interpretacyjnych. Wyniki badań wykazały, że genealogia była pisana dla określenia przynależności rodowej danego człowieka, zatem też praw, które mu przysługiwały. Treść genealogii bazowała na historii, lecz mogła być modyfikowana w zależności od potrzeb, czego przykładem są genealogie biblijne. Czasami w genealogiach biblijnych, m.in. w genealogii Jezusa wg Mateusza, ujmowano kobiety, co w społeczeństwie patriarchalnym było zabiegiem nietypowym. Kobieta zależała od mężczyzny: ojca lub męża. Zabezpieczenie dla kobiet stanowiło prawo lewiratu, które obligowało do poślubienia wdowy brata zmarłego. Takie prawo znalazło zastosowanie w dziejach Tamar i Rut. W przypadku Tamar Kananejki prawo to zostało wpierw zignorowane, więc musiała je wyegzekwować podstępem, przebierając się za nierządnicę. Czynem tym ryzykowała życie, co wskazuje, jak ważne było wzbudzenie potomka po zmarłym mężu. Rut Moabitka mogła skorzystać z tego prawa, ponieważ po śmierci swojego męża zostawiła swój rodzinny kraj, by towarzyszyć swojej teściowej Noemi i razem z nią osiąść w Betlejem. Tam poślubił ją Booz – krewny jej zmarłego męża. Rachab, mieszkanka Jerycha, pomagając izraelskim zwiadowcom, zdradziła swoje miasto, które później zostało zrównane z ziemią. Utraciła dobytek, zginęli jej znajomi, a ocalała jedynie rodzina. Tylko Batszeby św. Mateusz nie wymienia z imienia, ale określa jako „ta od Uriasza”. Możliwe, że św. Mateusz nie miał na myśli Batszeby, lecz jej męża – obcokrajowca, który walczył za kraj Izraela, a który ze względu na etykę religijną sprzeciwił się królowi. Po uwzględnieniu pochodzenia Tamar, Rachab, Rut i Uriasza oraz ich czynów, można wysunąć wniosek, że wiele ryzykowali, by spełnić wolę Boga i stać się częścią narodu wybranego. Dzięki temu zostali włączeni również do narodu wybranego.