“Educare il corpo per salvare l’anima”. Sullo „Splanamento de li proverbii di Salomone” di Girardo Patecchio

Abstract

Si può salvare l’anima educando il corpo? La dinamica espansione della civiltà comunale in Italia determinò l’affermazione della letteratura dal carattere prevalentemente pratico e con chiarissimi intenti moralisti, tutta concentrata su elementi didattico-religiosi e didattico-sociali, che vide nel cremonese Girardo Patecchio uno degli autori che si distinsero particolarmente in questo genere in Italia settentrionale. Dalla sua opera Spianamento de li Proverbii di Salomone, di stampo espressamente religioso-pedagogico, emerge chiaro e forte l’assunto che è possibile avere salva l’anima salvando il corpo. Dove per “salvezza del corpo” Patecchio intende “educare” il corpo poiché è solo grazie ad un corpo costumato e virtuoso si evita di cadere in tentazione e si può giungere alla salvezza eterna dell’anima.

Can the soul be saved by educating the body? The dynamic expansion of municipal civilization in Italy led to the affirmation of a kind of literature with a predominantly practical character and very clear moralistic purpose, all concentrated on didactic-religious and didactic-social elements. Girardo Patecchio is one of the authors who distinguished themselves particularly in this literary genre in northern Italy. From his Spianamento de li Proverbii di Salomone, rises the assumption that it is possible to have the soul saved by saving the body. Where by “salvation of the body” Patecchio means to “educate” the body because it is only thanks to a costumed and virtuous body that one avoids falling into temptation and can reach the eternal salvation of the soul.

Czy duszę można uratować poprzez edukację ciała? Dynamiczna ekspansja cywilizacji miejskiej we Włoszech doprowadziła do powstania pewnego rodzaju literatury, głównie o charakterze praktycznym i bardzo wyraźnym celu moralistycznym, a wszystkie skoncentrowane na elementach dydaktyczno-religijnych i dydaktyczno-społecznych. Girardo Patecchio jest jednym z autorów, którzy wyróżnili się szczególnie w tym gatunku literackim w północnych Włoszech. Z Spianamento de li Proverbii di Salomone rodzi się założenie, że można uratować duszę, ratując ciało. „Zbawienie ciała” u Patecchio oznacza „wychowanie” ciała, ponieważ tylko dzięki kostiumowi i cnotliwemu ciału unika się pokusy i można osiągnąć wieczne zbawienie duszy.