La santificazione in Tertulliano

Abstract

Autor w tym artykule podejmuje problematykę uświęcenia u jednego z najwybitniejszych pisarzy chrześcijańskich piszących po języku łacińskim – Tertuliana. Akcent został położony na egzegezie Tertuliana tekstów św. Pawła, w których został zastosowany termin hagiasmos przełożony na język łaciński za pomocą w zasadzie trzech różnych rzeczowników: sanctificato, sanctimonia i sanctificium. W Pismach Nowego Testamentu grecki rzeczownik hagiasmos był zastosowany na oznaczenie zarówno procesu uświęcenia jak i skutku tego procesu, którym jest świętość. U Tertuliana koncepcja uświęcenia jest wyrażona za pomocą takich terminów jak przymiotniki: sacer, sanctus e purus, casus, rzeczowników: sanctitas, sacrificium, sanctificator, purificatio, castitas, castimonia, pudicitia, abstinentia oraz czasowników: sanctificare, purificare, sancire, castificare, abstinere ed anche l’avverbio: sancta. W interpretowaniu tekstów biblijnych Tertulian jawi się jako zwolennik egzegezy dosłownej szczególnie wówczas gdy komentuje fragmenty napomnień moralnych kierowanych przez św. Pawła do różnych wspólnot chrześcijańskich. Uświęcenie chrześcijan według Tertuliana, pojęte zarówno jako proces jak i skutek tego procesu doskonalenia się, jest ściśle związane ze świętością Boga, która jest jednym z Jego atrybutów i jest zakorzeniona w Jego transcendencji. Według Tertuliana jedynie Bóg jest doskonały i posiada naturę wieczną i niezniszczalną w swoim Synu i Duchu Świętym. Uświęcenie chrześcijan ma swój wymiar trynitarny, który Tertulian odkrył na podstawie tekstów biblijnych: Bóg z niezmierzonej swojej dobroci stworzył świat i człowieka, po jego upadku przygotował mu Plan Zbawienia, który zostanie w przyszłości dopełniony zmartwychwstaniem umarłych, wezwał go do uświęcenia, ponieważ chce, aby wszyscy byli święci i doskonali. Syn Boży, który od samego początku działał w imieniu Ojca udzielając przebaczenia grzechów, który zbawił ludzkość przez swoją śmierć i zmartwychwstanie, poprzez chrzest wzywa wierzących do nowego, bezgrzesznego życia. Uświęcenie człowieka zakłada nawrócenie człowieka. Według Tertuliana należy poszukiwać Chrystusa aż się Go znajdzie i uwierzyć, gdy się Go znalazło, a potem nic więcej niż zachować to, w co się uwierzyło. Uświęcenie chrześcijanina nie obejmuje jedynie ascezy, lecz wszystkie aspekty życia ludzkiego. Dla Tertuliana rzeczą niezwykle ważną jest wiara posunięta aż do heroizmu. Wystarczy wskazać na męczenników, którzy jako jedyni z wyznawców Chrystusa po śmierci dostępują zbawienia, podczas gdy pozostali oczekują na spełnienie obietnic doświadczając czyśćca.