Legis naturalis essentia apud nonnullos scriptores primi aevi Ecclesiae – lineamenta generalia

Abstract

Problem prawa naturalnego sprawia dziś dość duże kłopoty nie tylko prawodawstwu świeckiemu, ale także coraz więcej wątpliwości pojawia się w chrześcijańskich naukach teologicznych. Podaje się już dość często pod wątpliwość samo istnienie prawa naturalnego, twierdząc, że sama natura biologiczno-społeczno-etnologiczna wszystkich ludów ziemi jest tak zróżnicowana, że więcej w niej różnic, niż podobieństw. Zdawać sobie trzeba jednak sprawę, że z tak postawionej sprawy rodzi się poważne niebezpieczeństwo zrelatywizowania całej ludzkiej moralności, a to prowadzić może do katastrofy. Dlatego należy pogłębić problem prawa naturalnego, aby na nowo uświadomić sobie niezmienne zasady, którymi to prawo się rządzi. Jedną z dróg tego uświadomienia jest spojrzenie na problem w świetle źródeł, jakimi są starochrześcijańscy pisarze. Oni mieli tę świeżość umysłu, której niestety pozbawiony jest dzisiejszy świat, i z większą przenikliwością umieli zbadać pewne rzeczy. Opierając się na naturalnym rozumie oraz na objawieniu dochodzili do wniosku, że prawo naturalne to niezmienne jednakowe zasady moralne dane bez wyjątku wszystkim ludziom wszystkich epok. Jądrem tego prawa naturalnego są w zasadzie dwie zasady. Pierwsza otwiera człowieka na nadprzyrodzoność, dzięki której każda istota ludzka może na mocy swojego rozumu dojść do Boga i poznać Go. Oczywiście nie chodzi tutaj o jakieś nieokreślone bóstwo, ale o Boga jedynego. Druga zasada tyczy się relacji międzyludzkich, które mogą być sprowadzone do tzw. złotej reguły zapisanej w Biblii, zarówno w Starym (Tob 4,15) jak i w Nowym Testamencie (Mt 7,12): wszystko cokolwiek chcecie, aby ludzie wam czynili, i wy im tak czyńcie.