Hans Urs von Balthasar, un testigo ausente del concilio Vaticano II

Abstract

The article presents Hans Urs von Balthasar’s theological ideas on Vatican II. The Swiss theologian was an attentive spectator of the council, even though he was not physically present at the ecclesial event. His ecumenical interventions were made before, during and after the Council, as is presented in the following parts of the article. First of all, a common theme with Vatican II is the attention to Scripture and how he integrates his patristic knowledge into this interpretative framework. Secondly, the Swiss theologian proposed an incarnationist vision of earthly realities and insisted on the missionary dimension of the Church, as well as the importance of the laity and the centrality of the constitution Lumen Gentium among the texts of Vatican II. Finally, in addition to a common Christocentrism, Balthasar appreciates in the conciliar texts important advances with regard to Mariology and religious freedom.

Artykuł przedstawia teologiczne komentarze Hansa Ursa von Balthasara dotyczące nauczania Soboru Watykańskiego II. Szwajcarski teolog był uważnym obserwatorem soboru, mimo że osobiście w nim nie uczestniczył. Jak przedstawiono w kolejnych częściach artykułu, prezentował nastawienie ekumeniczne zarówno przed soborem, w czasie jego trwania, jak i w okresie posoborowym, i z tej perspektywy oceniał też soborowe nauczanie. W pierwszej części omówiona została jego interpretacja soborowego nauczania na temat Pisma Świętego oraz sposób, w jaki Hans Urs von Balthasar stosuje w tej interpretacji swoją wiedzę patrystyczną. Część druga jest poświęcona jego propozycji inkarnacjonistycznej wizji rzeczywistości ziemskiej oraz jego koncepcji misyjnego wymiaru Kościoła i znaczenia świeckich. Omówiono również stanowisko szwajcarskiego teologa odnośnie do centralnego miejsca konstytucji Lumen gentium wśród tekstów Soboru Watykańskiego II. W części ostatniej wykazano, że oprócz chrystocentryzmu Balthasar doceniał w tekstach soborowych ważne postępy w zakresie mariologii i wolności religijnej.