Kaplica św. Barbary w kopalni soli w Bochni (1923-1946)

Abstract

W XVII w. w żupach krakowskich utrwalił się zwyczaj urządzania w podziemiach kopalni wnętrz o charakterze sakralnym. W ciągu trzech stuleci w kopalni soli w Bochni powstało ponad 20 kaplic, spośród których najniżej pod powierzchnią ziemi (na głębokości 388 m) była zlokalizowana kaplica św. Barbary. Kaplica ta powstała w 1923 r. z inicjatywy ówczesnego sztygara Stanisława Rzepeckiego. Od starszych obiektów różniła się nowatorskim rozwiązaniem architektonicznym, jakim był podział wnętrza na dwie kondygnacje i usytuowanie ołtarza na tarasie, na który prowadziły z dwóch stron okazałe schody oraz umieszczenie w niższej kondygnacji Grobu Chrystusa i wydzielenie przestrzeni z fontanną. Plan kaplicy miał kształt prostokąta o wymiarach: szer. 8,6 m., dł. 12 m. Powierzchnię użytkową wnętrza zwiększała kawerna zaadaptowana na zakrystię. Wysokość kaplicy wynosiła ok. 8,5 m. Głównym elementem wyposażenia wnętrza był późnobarokowy ołtarz wykonany z drewna z obrazem św. Barbary (1923 r.) pędzla pracownika kopalni Antoniego Katry, który ponadto był autorem dwóch innych obrazów w tej kaplicy: Chrystusa w grobie oraz Adoracji Dzieciątka Jezus przez górnika (1921 r.). Po bokach ołtarza znajdowały się dwa witraże (podświetlone światłem elektrycznym) umieszczone w wykutych w caliźnie niszach oraz dwa zawieszone pod stropem drewniane świeczniki ozdobione sznurami solnych kryształów. Ponadto na bocznej ścianie kaplicy zawieszono obraz z XVIII/XIX w., namalowany techniką tempery na desce, przedstawiający św. Kingę. W 1946 r. kaplica przestała pełnić funkcje sakralne, a część wyposażenia: ołtarz i obrazy Antoniego Katry przeniesiono do kaplicy św. Kingi. Po 1990 r. rozpoczęto podsadzanie najgłębszych wyrobisk położonych poniżej głębokości 327 m., w wyniku czego uległa likwidacji znaczna część kopalni wraz z poziomem, na którym była zlokalizowana kaplica św. Barbary.In the 17th century, the Cracow salt mines established the custom of arranging sacred interiors in their underground mines. Over the course of three centuries, more than 20 chapels were built in the Bochnia salt mine, of which the St Barbara’s Chapel was the lowest below the surface (at a depth of 388 m). This chapel was built in 1923 on the initiative of Stanislaw Rzepecki, then a foreman. It differed from the older buildings by the innovative architectural solution of dividing the interior into two storeys and placing the altar on a platform, accessed by a grand staircase on two sides, as well as by placing the Tomb of Christ in the lower storey and separating the space with a fountain. The plan of the chapel was rectangular in shape, measuring 8.6 m wide by 12 m long. The usable space of the interior was increased by a cavernous room adapted as a vestry. The height of the chapel was approximately 8.5 m. The centrepiece of the interior was a late Baroque altarpiece made of wood with a painting of St Barbara (1923) by mine worker Antoni Katra, who was also the author of two other paintings in this chapel: Christ in the Tomb and Adoration of the Child Jesus by a Miner (1921). On the sides of the altar were two stained-glass windows (illuminated by electric light) placed in niches carved into the inch and two wooden candlesticks suspended from the ceiling, decorated with strings of salt crystals. In addition, on the side wall of the chapel hangs a painting from the 18th/19th century, painted in tempera on a board - depicting St Kinga. In 1946, the chapel ceased to have a sacred function and part of the furnishings: the altarpiece and paintings by Antoni Katra were moved to the St Kinga Chapel. After 1990, the deepest pits below the depth of 327 m began to be reseeded, resulting in the closure of a large part of the mine, including the level where the St Barbara Chapel was located.