Oniaszowa świątynia w Leontopolis jako znak hellenizacji diaspory żydowskiej w Egipcie w czasach hellenistycznych

Abstract

Świątynia w Leontopolis jest jednym z niewielu ewenementów, pojawiających się w tradycji żydowskiej, ze względu na dominujący pogląd o konieczności sprawowania kultu jedynie w świątyni jerozolimskiej. Autor artykułu, analizując źródła historyczne mówiące o Oniaszowej świątyni, podejmuje próbę zarysowania zmian zachodzących w tożsamości religijnej mieszkańców diaspory żydowskiej w Egipcie. Znakiem tego był jedynie niewielki spór między diasporą w Egipcie a wspólnotą w Jerozolimie, który ograniczył się do podkreślenia stanowisk związanych z kultem i niepotępienia czy zakazywania sprawowania ofiar w świątyni Oniaszowej. Długie lata funkcjonowania świątyni w Leontopolis ukazują zmianę akcentów w podejściu do prawa i tradycji przodków. Diaspora egipska skupiona była bardziej na tematach związanych z apokaliptyką, a nie prawem kultycznym, co prowadziło do składania ofiar poza Jerozolimą, szczególnie wtedy, gdy tam ich nie składano.

The temple in Leontopolis is one of the few sensations appearing in the Jewish tradition due to the dominant view of the unity of worship in the temple in Jerusalem. The article analyses historical sources about Onias’ temple. It is also an attempt to outline changes in the religious identity of the Jewish Diaspora in Egypt. A sign of this may be the lack of larger dispute between the diaspora in Egypt and the community in Jerusalem. The communities limited themselves to emphasising their positions on worship involving burnt offerings, but nothing was mentioned in regard to condemnation or prohibition of the cult in the temple of Onias. The temple in Leontopolis functioned for many years and emphasised the changes in the approach to the law and tradition of the ancestors. The Egyptian diaspora was focused on topics related to the apocalyptic, which encouraged sacrificial worship outside Jerusalem.