L’esperienza spirituale delle quinte mansioni del „Castello interiore”

Abstract

Doświadczenie duchowe opisywane przez św. Teresę od Jezusa w piątym mieszkaniu „Twierdzy wewnętrznej” jest szczególnie interesujące, gdyż znajduje się na pograniczu między „zwyczajnym” życiem duchowym a mistyką. Rzeczywistość przeżywaną na tym etapie św. Teresa określa jako śmierć pełną słodyczy. Równie ważny w tym kontekście jest termin „śmierć” jak „słodka”. By ukazać istotę tej śmierci, Święta posługuje się obrazem jedwabnika, który z robaka staje się uroczym motylem oraz obrazem spotkania zakochanych. To doświadczenie niesie ze sobą duchowe konsekwencje. Jako pierwszą św. Teresa wymienia łaskę poznania, kim jest Umiłowany Bóg, którego człowiek ma poślubić. To poznanie – nieosiągalne własnym wysiłkiem – zmienia stosunek człowieka do Boga, do siebie samego i do innych. Ponieważ czuje, jak Bóg jest ważny i wielki – nic poza Bogiem już go nie nasyci. Wobec innych zyskuje wolność wewnętrzną, a wobec siebie pokój płynący z zawierzenia. Oczywiście doświadcza nadal trudu, radości i bólu. W świetle Boga człowiek poznaje też siebie i ogarnia go zadziwienie. Wydawało mu się, że jest jak robak i starał się umrzeć. Tymczasem odkrywa, że Bóg uczynił go pełnym blasku motylem. Widząc, że Bóg obdarował go wszystkim za darmo – staje się gotowy na wszystko dla Boga. Dyspozycyjność wobec Boga jest w nim tak bezgraniczna, jak wosku gotowego i spragnionego, by Bóg odciskał w nim swoją pieczęć. „Już nie ja żyję lecz żyje we mnie Chrystus (Ga 2,20) – to sedno tej łaski. Taki człowiek, ogarnięty potężną miłością do Boga nie lęka się wyniszczyć dla Niego; nie potrafi troszczyć się o siebie, bo przepełnia go troska o Boga. Ta miłość do Boga napełnia go często bólem, gdyż patrzy na świat Bożymi oczyma a w jego sercu brzmią echem uczucia i pragnienia Boga. Ten stan duchowy nie jest dany w sposób nieodwracalny. Można tę łaskę utracić. Św. Teresa naucza, że od osób, których życie duchowe opisuje w symbolicznie w piątej komnacie „Twierdzy wewnętrznej” wymaga się przede wszystkim zjednoczenia z wolą Bożą, które polega na tym, aby nie przeszkadzać Bogu w działaniu oraz aby wszystko – jak uboga wdowa z Ewangelii – oddać Bogu. Równocześnie wymogiem, ale też znakiem na tym etapie życie duchowego jest rozwój cnót, pośród których św. Teresa wymienia przede wszystkim miłość braterską oraz umiejętność przyjmowania prawdy o sobie samym.