Władze samorządowe województwa śląskiego wobec powstania administracji apostolskiej na Górnym Śląsku

Abstract

Administrację apostolską Śląska Polskiego powołano do życia na mocy dekretu „Sanctissimus Dominus noster” 7 listopada 1922 r. Objęła obszar podlegający do tej pory diecezji wrocławskiej, który w wyniku nowego ukształtowania granic po powstaniach śląskich i plebiscycie wszedł w skład państwa polskiego. Utworzenia nowej jednostki administracji kościelnej domagały się polskie władze, nie akceptując dalszego zwierzchnictwa diecezji wrocławskiej nad częścią terytorium II Rzeczypospolitej. Negatywnie oceniały praktyki dyskryminacyjne, stosowane wobec polskich wiernych przez biskupów wrocławskich i domagały się w związku z tym utworzenia osobnej diecezji. Gdy zamiast niej powstała administracja apostolska, początkowo przyjęły postawę wyczekiwania. Niepewność wzbudzała także osoba nieznanego bliżej na Górnym Śląsku nowego zwierzchnika administracji – ks. Augusta Hlonda. Jego postawa, tolerancyjna wobec niemieckich katolików, w pierwszym okresie także budziła kontrowersje. Z czasem zmalały one, a dominować zaczęły wzajemne zaufanie i chęć współpracy budowanej na przekonaniu o słuszności linii programowej, jaką przyjął administrator apostolski. Zarządzana przez niego struktura, do której dodano jeszcze Śląsk Cieszyński, po podpisaniu konkordatu w 1925 r. została przekształcona w diecezję katowicką.

The Apostolic Administration for Polish Silesia was established by decree “Sanctissimus Dominus noster” on 7 November 1922. It covered an area which hitherto was part of the diocese of Wrocław and which was included in the Polish state when the new borders were drawn up after the Silesian uprisings and the plebiscite. Not accepting any continued sovereignty of the diocese of Wrocław over that part of the territory of the Second Polish Republic, the Polish authorities insisted that a new Church administration unit be created there. The authorities disapproved of the discriminatory practices used by Wrocław bishops against the Polish faithful and therefore demanded creation of a separate diocese. When the Apostolic Administration was created instead, they initially adopted a wait-and-see approach. In addition, the new head of the Administration, Fr August Hlond, who was not particularly well known in Upper Silesia then, aroused concern. His attitude of tolerance towards German Catholics caused controversy in the first period. The controversy calmed down with time and mutual trust and willingness to cooperate began to prevail, built on the conviction that the Apostolic Administrator’s line of action was right. The structure he administered, to which Cieszyn Silesia was added, was transformed into the Diocese of Katowice after the Concordat was signed in 1925.