Percepcja rodzinnych relacji jako czynnik kształtowania się tożsamości u dzieci wychowywanych w rodzinach zastępczych

Abstract

W artykule zostały zaprezentowane czynniki wpływu systemu stosunków rodzinnych na kształtowanie się tożsamości dziecka w rodzinie zastępczej. Badania były prowadzone w rodzinach zastępczych na Ukrainie w latach 2005-2014. Wyniki wskazują, że trudności kształtowania się tożsamości dziecka związane są z jego przejściem z jednego środowiska rodzinnego do innego, jednak mogą być poprawne, pod warunkiem zachowania funkcji integrującej znaczącego dorosłego. Przeprowadzone przez nas badania potwierdzają, że proces dostosowania się przez dzieci adoptowane do systemu relacji rodzinnych ulega zmianom percepcyjnym, zwłaszcza w sytuacjach dotyczących samouświadomienia własnej tożsamości narodowej, przynależności do środowiska lokalnego oraz miejsca zamieszkania. W trakcie badań stwierdzono, że percepcja przez dzieci adoptowane sytuacji socjalnej i ich rozwoju jest odmienna niż w grupie kontrolnej. System relacji rodzinnych jest postrzegany przez dzieci adoptowane jako hierarchiczny i surowy. Przy przejściu do rodziny zastępczej dziecko napotyka wielkie trudności w pojmowaniu skomplikowanych zależności rodzinnych, które traktuje jako chaotyczne, z tendencją do powrócenia do poprzedniego, znanego już mu systemu.

This article describes the features of family relations influence on forming of the identity of a foster child. The research has been carried out in foster families in Ukraine in years 2005 to 2014. It has been proven that the difficulties with forming an identity of a child are linked to the transfer from one family medium to another and could be solved by preservation of integrated role of important adult. The research carried out proves that the process of mastering the family links by foster children is connected to perceptive changes, for instance in the self understanding of nationality, belonging and territory of residence. The research revealed that in the perception of foster children, the social situation of their development manifestates itself as different of the control group. The foster children perceive the system of family relations as a hierarchical and strict. During the transfer to a foster family a child faces significant difficulties in understanding a complex family relations, that are perceived as chaotic with tendencies to align them with the previously habitual system.