Księga Estery w Dawnych dziejach Izraela Józefa Flawiusza na podstawie wybranych fragmentów

Abstract

Interpretacja ksiąg biblijnych w ujęciu Józefa Flawiusza jest jednym z najbardziej znanych i modelowych starożytnych przykładów przepisywania historii biblijnych w nowym kontekście historycznym i kulturowym. Dokonywane jest to w sposób, który nie zmienia ich najgłębszego sensu, a zarazem może lepiej służyć doraźnym celom autora tworzącego z myślą o konkretnych odbiorcach i ich sytuacji politycznej. Znakomitą ilustracją takiego sposobu przekładu tekstu jest historia biblijnej Estery opisana w Dawnych dziejach Izraela. W niniejszym artykule przedstawiono porównanie tego tekstu spisanego przez starożytnego historyka żydowskiego z kanonicznym tekstem biblijnym. Skupiono się przy tym na czterech wybranych fragmentach opowiadania, w których wprowadzone zmiany, choć mogą wydawać się mało znaczące, to dobitnie ukazują ten sposób przepisywania historii biblijnych. W przypadku Księgi Estery zauważalna jest przy tym tendencja Flawiusza do podkreślania roli Mardocheusza oraz poprawiania surowego wizerunku króla perskiego, co znakomicie współgra z rolą i pozycją zajmowaną przez samego historyka na rzymskim dworze cesarza Wespazjana.

Flavius Josephus’ interpretation of the biblical books is one of the most famous and model ancient examples of rewriting biblical stories in a new historical and cultural context. This is done in a way that does not alter their deepest meaning, and at the same time may better serve the immediate aims of an author writing for a specific audience and taking into account their political situation. An excellent illustration of this way of translating a text is the story of the biblical Esther as described in the Antiquities of the Jews. This article presents a comparison between the text of an ancient Jewish historian and the Bible. In doing so, it focuses on four selected passages of the narrative in which the changes made, although they may seem insignificant, emphatically demonstrate this way of rewriting biblical stories. Notably, one can observe Josephus’ tendency to emphasize the role of Mordecai and to correct the harsh image of the Persian king. This corresponds perfectly with the role and position occupied by the historian himself in the Roman court of Emperor Vespasian.