Przesiedlenia ludności niemieckiej z tzw. Ziem Odzyskanych: dylematy etyczno-polityczne Ocena reminiscencyjna

Abstract

Decyzja o włączeniu do Polski tzw. Ziem Odzyskanych, czyli terytoriów niemieckich przyznanych Polsce przez Konferencję Poczdamską było rekompensatą za polskie tereny wschodnie zabrane przez Związek Sowiecki. W obu przypadkach ludność, na wschodzie polska, na zachodzie niemiecka musiała opuścić teren swego zamieszkania i „repatriować” się do Niemiec i do Polski. Było to związane z uszczerbkiem na jej mieniu i cierpieniem, a często z utratą życia. Przyczyną tej tragedii była przegrana przez Niemcy, a wygrana przez Związek Sowiecki wojna i decyzja aliantów. Jednak uzasadnienia szukano też po stronie polskiej, będącej pod kuratelą Stalina, w historii, określając nabyte tereny niemieckie, jako piastowskie i kiedyś polskie. Strona niemiecka wysuwała argumenty prawne i zasiedzenie Niemców na tych terenach trwające setki lat. Zatem problem tzw. Ziem Odzyskanych wypełniał relacje między PRL i RFN, podczas gdy PRL z NRD pod naciskiem sowieckim zawarła układ graniczny już w 1950 r. czyli NRD uznała zachodnia granicę polską. Pod względem politycznym i prawnym kwestia wysiedleń nie obciąża strony polskiej, ponieważ dokonało się to pod presją zwycięskich mocarstw, pod względem moralnym pozostał problem krzywdy wyrządzonej zarówno wysiedlonym na wschodzie, jak i na zachodzie.

The decision to annex to Poland the so-called “Recovered Territories,” i.e., German territories awarded at the Potsdam Conference to Poland, was in compensation for eastern Polish territories seized by the Soviet Union. In both instances the population — Poles in the East, Germans in the West—had to abandon their places of residence and “repatriate” to Poland and Germany. This happened to the detriment of their property, with suffering and frequently the loss of life. The causes of that tragedy were Germany’s loss and the Soviet Union’s victory in the War and the decision of the Allies. The Polish side, under Stalin’s guardianship, also sought justification in history, describing the acquired German territories as from the time of the Piasts and, thus, once Polish. The German side advanced legal arguments as well as the facto of habitation of those lands by Germans for centuries. Thus, the problem of the so-called “Recovered Territories” took center stage in relations between the Polish Peoples’ Republic and the Federal Republic of Germany. The Polish Peoples’ Republic and German Democratic Republic (GDR), under Soviet pressure, agreed to a border treaty in 1950, in which the GDR recognized Poland’s western border. From a political and legal perspective, the relocation question does not encumber the Polish side, because it was carried out under pressure from the victorious powers. From a moral perspective, there remains the problem of injustice committed against those who were relocated, in both the East as well as the West.