Wybrane zagadnienia prawnokanoniczne w działalności „księży patriotów”

Abstract

Artykuł zawiera analizę sytuacji prawnej, w świetle Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku, ruchu duchowieństwa rzymskokatolickiego, animowanego przez władze partii komunistycznej (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza) oraz policję polityczną (Urząd Bezpieczeństwa) w Polsce w latach 1949-1956. Celem istnienia ruchu była swego rodzaju dywersja wewnętrzna w instytucjach kościelnych oraz szerzenie propagandy marksistowskiej wśród duchowieństwa katolickiego i wiernych. Jednocześnie działacze ruchu prezentowali, na łamach własnej prasy, interesujące, nowatorskie koncepcje dotyczące reform w Kościele, czasem nawet prekursorskie wobec zmian, które miał rozpocząć Sobór Watykański II. Liczne przykłady z terenu diecezji katowickiej oraz Górnego Śląska. Artykuł powstał na bazie pracy doktorskiej napisanej pod kierunkiem ks. prof. dra hab. Jerzego Myszora (Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego).

The article presents an analysis of the legal status, in the light of the Canon Law Codex of 1917, of the Roman Catholic clergy movement inspired by the Communist authorities (Polish United People’s Party) and the state security office (Ministry of Public Security) in Poland in the years 1949–1956. The movement was aimed at internal diversion in Church institutions and distribution of Marxist propaganda among the Catholic clergy and lay people. On the other hand, in their press articles the activists of the movement presented interesting and innovative concepts for the reforms in the Church, at times even precursory in relation to the changes that were to be initiated by the 2nd Vatican Council. This is confirmed by numerous examples from the Diocese of Katowice and the Upper Silesia area. The article is based on the doctoral dissertation written under the guidance of Prof. Jerzy Myszor, PhD (Faculty of Theology, University of Silesia).