La Chiesa e lo spazio pubblico al tempo del Coronavirus

Abstract

Niniejsza praca wymienia sześć kroków, w których można opisać Kościół w kontekście pandemii COVID-19. Jej celem nie jest zatem jakakolwiek ocena reakcji Kościołów na kryzys, ale zwrócenie uwagi na dwa obszary: publiczny wymiar Kościoła i jego anachroniczny horyzont. Kościół od momentu swojego rozpoznawalnego początku lokuje się w przestrzeni dyskursu publicznego. Wskazują na to choćby przemówienia św. Piotra i św. Pawła w Dziejach Apostolskich, jak również budowle sakralne, którymi Kościół od IV wieku współtworzy przestrzeń publiczną. Budynki te są często naznaczone wielowiekową historią architektury i przeważnie niezmiennymi wymogami ich użytkowania. Ze względu na solidną konstrukcję kościoły są trwałe i dają możliwość przyszłego wykorzystania i przekształcenia. Ta solidna konstrukcja umożliwia anachroniczne przeżywanie czasu w budynkach kościelnych, w których przecinają się przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Ograniczenia pandemii COVID-19 nie zakłóciły w pełni życia religijnego, ale znacząco zmieniły jego charakter w dwóch aspektach: życie Kościoła przenosi się z przestrzeni publicznej do prywatnej, a liturgia często nie odbywa się już w przestrzeniach kościelnych, lecz w przestrzeni wirtualnej. Chociaż do tej pory publiczny charakter przekonań dawał gwarancję rzetelnej dyskusji i stanowił pomoc w radzeniu sobie z problemami naszych czasów, to teraz stworzył on pewne niebezpieczeństwo. Ponadczasowa dostępność i formowalność wirtualnego pokoju eliminują anachroniczne doświadczenie wiary. Bez względu na to, jaki kształt przybierze w przyszłości odnowa wiary i życia religijnego, to będą one musiały odzyskać publiczny i anachroniczny wymiar.

The article presents six steps to contextualise the question of the Church’s role during the COVID-19 pandemic. The goal is not to evaluate the churches’ answers to the crisis but to highlight two problem areas: the public dimension and the anachronistic horizon of the Church. Ever since its identifiable beginning, the Church has placed itself in the space of public discourse. The speeches of St Peter and St Paul in the Acts of the Apostles indicate this, as do the sacred buildings with which the Church has contributed to forming public space since the 4th century. These buildings are oftentimes marked by centuries of architectural history and mostly unaltered requirements for their use. Because of the churches’ solid construction, they are durable and have the potential for future use and transformation. This solid construction enables an anachronistic experience of time in church buildings in which the past, the present, and the future intersect. The restrictions of the COVID-19 pandemic did not fully disrupt religious life, but they significantly changed its character in two aspects: church life is transferred from public to private space in lockdown scenarios, and liturgy does not primarily take place in church environments any longer but in the virtual space. While the public character of belief has so far guaranteed the debating of and dealing with the respective tendencies of the period, it has also turned into a possible danger. The timeless availability and formability of the virtual room eradicate the anachronistic experience of belief. Whatever shape the renewal of religious life may take on, it will have to win back the public and the anachronistic dimension of belief.