Historische Wurzeln, das heutige Bild und Substanz der katholischen Schule in Polen

Abstract

Liczne opracowania wskazują, że najwięcej szkół katolickich w Polsce znajduje się w dużych aglomeracjach miejskich, które równocześnie są dużymi ośrodkami akademickimi. Właśnie w dużych miastach, w których uczelnie kształcą nauczycieli, spotyka się środowiska przyjazne powstawaniu tego typu placówek. Nie brakuje w nich kadry o dużej świadomości moralnej i religijnej, związanej często z prężnie działającym różnego rodzaju duszpasterstwem studentów. W Polsce naukę szkolną podejmuje około 6,8 mln uczniów, z czego około 2 % tej liczby w szkołach katolickich. Niektóre z nich znajdują się w rankingach najlepszych szkół w Polsce. Od 1994 roku wszystkie szkoły katolickie są zrzeszone w powołanej przez Konferencję Episkopatu Polski Radzie Szkół Katolickich z siedzibą w Warszawie. Na szczególną uwagę w tego typu szkołach zasługuje nie tylko znacznie poszerzony ramowy plan nauczania, ale przede wszystkim program wychowawczy oparty na wartościach chrześcijańskich i Tradycji Kościoła. W Polsce, oprócz przekazywania wiedzy i kształcenia poszczególnych sprawności u wychowanków, szczególną uwagę zwraca się na formację dojrzałej i pełnej osobowości uczniów poprzez realizację tzw. 4 filarów edukacyjnych: uczyć, aby wiedzieć; uczyć, aby działać; uczyć, aby żyć wspólnie oraz uczyć, aby być. Szkoły katolickie w zdecydowanej większości są powoływane – podobnie jak w minionych wiekach – przede wszystkim w celu kształtowania elit. Plan pracy obejmuje zatem teoretyczne opracowanie i praktyczne wdrożenie w życie zrównoważonej integracji edukacji i ewangelizacji (zarówno nauczycieli, jak i uczniów), budowanej w oparciu o koncepcję teologiczną, eklezjalną, filozoficzną, pedagogiczną i sprawdzone doświadczenie wielu szkół katolickich. By móc zrealizować owe cele, należy postulować powrót do odzyskania przez współczesną szkołę katolicką jej pełnej tożsamości i to w potrójnym wymiarze: 1) kształcenia (efektywności edukacyjnej) – szacunku do metodologii danego przedmiotu, ukazywania związków na płaszczyźnie fides et ratio, chrześcijańskiej nauki o pochodzeniu i naturze świata i człowieka; 2) wychowania (kultury bycia i życia) – promocji człowieka integralnego (formacji osobowościowej, społecznej, obywatelskiej i patriotycznej, kulturowej, prorodzinnej i seksualnej, religijnej), ukazywania eklezjalnego wymiaru wspólnoty, wskazywania celów pośrednich, nadrzędnych i ostatecznych, nauki życia we współczesnym pluralizmie światopoglądowo-kulturowym; 3) ewangelizacji (formacji życia duchowego i sakramentalnego) – chrystocentryzmu, moralizmu ewangelicznego, personalizmu i humanizmu chrześcijańskiego. Wobec powyższych sformułowań, należy stwierdzić, że szkoła katolicka albo będzie tożsama ze szkołą Jezusa Chrystusa, albo jej wcale nie będzie, bo „jeśli sól utraci swój smak, czymże ją posolić?” (Mt 5,13).