Misja teologii we współczesnym świecie – (re)interpretacja encykliki „Fides et ratio”

Abstract

Teologia, jako dyscyplina naukowa bliska życiu człowieka, potrzebuje nieustannego odczytywania swojej misji we współczesnym świecie. Do jej podstawowych zadań należy troska o nieustanne krzyżowanie się ze sobą, częściowe przenikanie się, warunkowanie oraz dopełnianie wiary i rozumu. Takie podejście koresponduje z nauczaniem Kościoła, w którym podkreśla się naukowy status teologii. W niniejszym artykule starano się wykazać, że u podstaw rzetelnych badań teologicznych znajduje się właściwe rozumienie relacji między rozumem a wiarą. Odwoływano się przede wszystkim do encykliki Jana Pawła II Fides et ratio. Na podstawie ponownej reinterpretacji tego dokumentu starano się ukazać misję teologii we współczesnym świecie. Za ważne uznano również odwołanie do dokumentów Kościoła, nauczania papieży i literatury przedmiotu. Wskazano na znaczenie badań interdyscyplinarnych i transdyscyplinarnych. Wiele uwagi poświęcono poszukiwaniu prawdy. W tym kontekście analizowano kwestie związane z antropologią teologiczną, która odgrywa ważną rolę w różnych obszarach życia społecznego (np. w ewangelizacji, edukacji, wychowaniu, katechezie, mediach, polityce). Za ważne uznano również badania kontekstualne, uwzględniające życie poszczególnych osób i grup społecznych oraz wspólnot chrześcijańskich. Wskazano też na wyzwania związane z obecnością teologii w przestrzeni nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych. Na tym tle przywołano potrzebę integrowania pracy badawczej z osobistą relacją teologa z Bogiem i zaangażowaniem we wspólnocie Kościoła.

As a scientific discipline closely tied to human life, theology requires a continual reassessment of its mission in the contemporary world. Among its fundamental tasks is the consideration of the ongoing intersection, partial interpenetration, conditioning, and complementarity of faith and reason. This approach aligns with the Churchʼs teaching, which emphasizes the scientific status of theology. This article seeks to demonstrate that at the core of sound theological research is a proper understanding of the relationship between reason and faith. Reference was made primarily to John Paul IIʼs encyclical Fides et ratio. Based on a reinterpretation of this document, an attempt was made to show the mission of theology in the modern world. Reference to the documents of the Church, the teaching of the popes and the literature on the subject were also considered important. Emphasis is placed on interdisciplinary and transdisciplinary research. Significant attention is devoted to the pursuit of Truth. In this context, issues about theological anthropology, which plays a crucial role in various aspects of social life (e.g., evangelization, education, upbringing, catechesis, media, politics), are analyzed. Contextual studies that consider the lives of individuals, social groups, and Christian communities are also deemed important. Furthermore, the challenges posed by theologyʼs presence in the realm of new information and communication technologies are highlighted. In light of these challenges, there is a recognized need to integrate research endeavors with the theologianʼs relationship with God and involvement in the Church community.