Czy gniew zawsze jest grzechem?

Abstract

Zagadnienie gniewu, którym od wielu wieków zajmuje się refleksja filozoficzna i teologiczna, stanowi jeden z bardzo ważnych tematów moralnych. Już filozofia starożytna dokonała jego opisu, a w oparciu o niego zawsze potępia gniew jako jedną z wyjątkowo destrukcyjnych wad duchowych. Tradycja chrześcijańska, przyjmując takie ujęcie, bardzo wcześnie postawiła pytanie, czy taka jednostronna odpowiedź jest wystarczająca. Przecież także Bóg gniewa się: Chrystus rozgniewał się na kupców świątyni i z gniewem dokona osądu człowieka oraz świata. Już św. Grzegorz Wielki wyraźnie stwierdził, że gniew w słusznej sprawie może być wyrazem gorliwości. Św. Tomasz z Akwinu, w kontekście tradycji średniowiecznej, która wiele uwagi poświeciła wadom głównym, spójnie wykazał, że może istnieć gniew godziwy, a w niektórych wypadkach odgrywa on wprost niezastąpioną rolę, a więc jest możliwy nawet „święty gniew”.

The question of wrath constitutes an essential problem which for centuries has found its place at the centre of philosophical and theological reflection. Wrath has been described as one of the most destructive of spiritual vices. Assuming this point of view, Christian tradition posed a question long ago as to whether such a unilateral answer is sufficient. Consider that even God is sometimes wrathful, that Christ focused his wrath on the merchants in the temple, and that man and the world will suffer His wrath on the day of judgment. Saint Gregory the Great stated explicitly that wrath, used in a just cause, may be a manifestation of zeal. Saint Thomas Aquinas, in the context of medieval tradition, which devoted alot of attention to capital vices, demonstrated coherently that wrath can be decent, and in some cases plays an irreplaceable role. Therefore, even a“holy wrath” is possible.