Przesłanie pokutne „Pasterza” Hermasa

Abstract

Pasterz Hermasa należy obok Didache do najstarszych dzieł literatury chrześcijańskiej, gdyż jego czas powstania datowany jest na połowę drugiego wieku. Zawarte w nim treści nie zawsze są łatwe do odczytania z tego właśnie względu, że tematyka teologii pokuty (łącznie z jej aspektem liturgicznym) legitymuje się w tamtym czasie wstępnymi dopiero zarysami, co utrudnia, a niejednokrotnie wręcz uniemożliwia weryfikację przyjętych założeń zarówno teoretycznych, jak i praktycznych, merytorycznych i pastoralnych. Nie byłoby z pewnością słuszne przypisywanie Hermasowi roli twórcy i pioniera teologii pokuty u początku chrześcijańskiej starożytności, bo w rzeczy samej wpisuje się on w wymogi biblijne formułowane już na kartach Starego Testamentu. Niemniej Pasterz jako pierwszy dokument w całości poświęcony tematowi pokuty wyznacza ważne ramy późniejszej teologicznej refleksji w przedmiocie prezentowanego zagadnienia (pokuta posiada wymiar psychologiczny i moralny, zbawczy, sakramentalny i zbawczy). Pokutę porównuje się do chrztu świętego, ponieważ gładząc skutki ciężkich przewinień otwiera ona drzwi do ponownego wejścia na drogę wierności powziętym tam zobowiązaniom.

Apart from the Didache, the Shepherd of Hermas belongs to the oldest Christian literary works because it dates back to the middle of the 2nd century. Its content is not always easily understood on this account that the subject of the theology of penance (together with its liturgical aspect) shows at that time preliminary outline, which makes difficult and many times just makes impossible the verification of the assumed theoretical and practical as well as factual and pastoral guidelines. Certainly it will not be justified to attribute the role of an author and pioneer of the theology of penance to Hermas at the beginning of the Christian antiquity because he depicts himself in a biblical criteria already formulated in the Old Testament. However the Shepherd of Hermas as the first document entirely dedicated to the subject of the theology of penance outlines important scope of the later theological reflection on the presented subject (the aspects of the penance are: psychological and moral, redemptive and sacramental). The penance is compared to the baptism because by taking away the results of mortal sins it opens the doors to begin anew the way of remaining faithful to the commitments resolved there.