W perspektywie teologii kultury Paula Tillicha: o trosce (i powadze) w języku

Abstract

W artykule odnoszę się do koncepcji teologii kultury Paula Tillicha, w szczególności, do jego rozważań na temat miejsca religii w sferze kulturowych funkcji człowieka. Traktując religię jako pewien wymiar duchowego (kulturotwórczego) życia człowieka, Tillich nazywa ów wymiar – głębią oraz łączy z pewną postawą, którą określa mianem troski. Taką koncepcję odnoszę do języka, i omawiam na wybranych przykładach z dziewiętnastowiecznej i dwudziestowiecznej filozofii, literatury i eseistyki (Soren Kierkegaard, John Henry Newman, G.K. Chesterton, Ronald Knox, Rosi Braidotti), aby wskazać mniej oczywiste formy troski i powagi w mowie lub tychże brak.

In this article I refer to Paul Tillich’s conception of a theology of culture, namely, to his reflection on the place attributed to religion in the space of man’s cultural endeavours. Tillich ultimately defines religion as a dimension of all forms of man’s spiritual (cultural) activity, the aspect/dimension that he calls depth and which he combines with the attitude of ultimate concern. My aim is to present ultimate concern as a function of one’s linguistic activity. Then, on the example of texts taken from 19th- and 20th-century philosophy and literature (Soren Kierkegaard, John Henry Newman, G.K. Chesterton, Ronald Knox, and Rosi Braidotti), I discuss less obvious forms of ultimate concern in speech or its absence.