Specyficzny status dóbr kulturalnych w międzynarodowej wymianie handlowej w świetle negocjacji w ramach Transatlantyckiego Partnerstwa w dziedzinie Handlu i Inwestycji (TTIP)

Abstract

Celem artykułu jest analiza ewolucji tzw. wyjątku kulturalnego jako uzasadnienia dla ograniczeń wprowadzanych w handlu dobrami kulturalnymi. Z tego powodu znalazł się on w centrum wewnątrzunijnej debaty nad ograniczeniem zakresu mandatu negocjacyjnego KE w ramach negocjacji z USA dotyczących TTIP w kierunku wyłączenia z nich sektora audiowizualnego. Poszukując ideologiczno-kulturowych i ekonomicznych argumentów na rzecz wyjątkowego statusu dóbr kulturalnych w handlu międzynarodowym, w artykule przedstawiono nie tylko europejskie uregulowania dotyczące ochrony różnorodności kulturowej, ale także specyfikę europejskiego i amerykańskiego sektora audiowizualnego. Analiza przebiegu dyskusji nad istotą wyjątku kulturalnego pozwala krytycznie spojrzeć na pozytywny wpływ liberalizacji handlu na dobrobyt oraz ocenić działania UE i USA w zakresie kultury w kontekście ich politycznych uwarunkowań.

The aim of the article is to analyse the evolution of the so-called cultural exception considered as a rationale for trade protectionism in the flows of cultural goods. Therefore it has been situated in the centre of debate within the Union to which extend European Commission’s mandate in the TTIP negotiations with the USA in the sphere of audio-visual services should be restricted. Looking for the ideological, cultural and economic justification for the exceptional status of cultural goods in international trade, in the article there are presented not only European regulations concerning the cultural diversity protection, but also the specificity of the European and American audio-visual sectors. The course of the debate on the meaning of cultural exception enables critical view on the positive influence of trade liberalization on social welfare as well as on European and American activities in the sphere of cultural in their political background.