Czasy przykładać do miary Chrystusa. Postęp(owanie) ku Bogu a ubóstwienie postępu – kryteria J. Ratzingera/Benedykta XVI

Abstract

Nowoczesne rozumienie postępu, wynikające z naczelnego i niczym nieuwarunkowanego miejsca i rangi, jakie obecnie w antropologii zyskały wolność i rozum, okazuje się w istocie ograniczać kierunek rozwoju człowieka do poszerzania możliwości technologicznych i kultywowania nowości oraz zmiany jako wartości samych w sobie. W ten sposób zapoznany zostaje właściwy sens rozwoju (historii) ludzkości zmierzającej wszak od swojego początku w Bogu ku spełnieniu w Nim – zjednoczeniu z Chrystusem. Zamienianie docześnie użytecznych technik, umiejętności i narzędzi na inne, jeśli pozbawione jest moralnej miary, celu i duchowego odniesienia, nie można uznać za rzeczywiste doskonalenie. Ta niebezpieczna redukcja, uwodząca pozorną skutecznością działań i szybkimi doczesnymi profitami (materialnymi, psychologicznymi itp.) – przestrzega J. Ratzinger/Benedykt XVI – staje się niekiedy również udziałem Kościoła i teologii. Tymczasem ich zadaniem nie jest koniecznie „pozostawanie na czasie”, lecz ochrona świata i człowieka przed ideologiami i tendencjami niszczącymi, grzesznymi, śmiercionośnymi, a do takich należą technokracja i bałwochwalcza dyktatura postępu.

Modern understanding of progress, resulting from freedom and mind that have been given such principal and unconditioned place and importance by current anthropology, turns out to restrict, in fact, the direction of human development toward extending technologi cal capabilities and cultivating innovations or changes as values in themselves. This way the proper sense of the mankind (and its history) is perceived; of the mankind that, after all, makes its way from its origin in God towards its fulfillment in Him – toward the unification with Christ. Replacement of earthly useful techniques, skills or tools with others cannot be considered as a real improvement, if it is deprived of the moral yardstick, purpose and spiritual reference. J. Ratzinger/Benedict XVI warns that this dangerous reduction, deluding with osten sible effectiveness of operations and worldly profits (material, psychological etc.), sometimes involves also the Church and theology. Meanwhile, their task is not to necessarily ‘keep up with times’, but to protect the world and men against destructive, sinful or deadly ideologies and tendencies, such as technocracy and idolatrous dictatorship of progress.