Rozmaitość znaczeń fenomenu Pachamamy

Abstract

During the Synod on the Amazon (Rome 2019), there was a lot of misunderstanding concerning allegedly idolatrous practices performed in relation to wooden statues which by many people were seen as an idol of the Amazonian Pachamama. To respond to these accusations, one must first highlight the differences between ways of understanding of the nature of the Pachamama and the corresponding believes among Andean people, and how Pachamama is seen outside the Andean world? If, under certain conditions, one can be inclined to accept Pachamama as an Andean deity, then the Amazonian goddess Pachamama appears to be a bizarre concept. Firstly, this article will attempt to explain how Pachamama was once understood and how it is interpreted today by the Andean Indians. Secondly, I will try to present how the idea of Pachamama as Mother Earth in terms of environmental protection began to be propagated in the world outside the area of Andean Indians culture and what the repercussions of this movement are. The search for answers, based on solid knowledge, allows us to indicate the difference between the appeal to symbolism and idolatrous religious worship.

Podczas Synodu poświęconego Amazonii (Rzym 2019) doszło do nieporozumienia dotyczącego jakoby praktyk bałwochwalczych w odniesieniu do drewnianych figur, które okrzyknięto „amazońską Pachamamą”. Aby wyjaśnić tę kwestię, należałoby odpowiedzieć na pytanie, czym charakteryzuje się wiara w Pachamamę dla Indian andyjskich, a czym jest Pachamama dla osób spoza tego kręgu? Jeżeli pod pewnymi warunkami można skłaniać się do przyjęcia Pachamamy jako bóstwa andyjskiego, to amazońska bogini Pachamama jawi się jako koncepcja kuriozalna. Artykuł podejmuje próbę wyjaśnienia, jak Pachamama była rozumiana kiedyś i jak jest interpretowana współcześnie przez Indian andyjskich oraz jak doszło do upowszechnienia idei Matki Ziemi na innych kontynentach. Poszukiwanie odpowiedzi na bazie gruntownej wiedzy pozwala bowiem zauważyć różnicę pomiędzy odwołaniem się jedynie do symboliki a bałwochwalczym kultem religijnym.