Rodzina z wieloma problemami w optyce polityki społecznej

Abstract

Background: Permanent adaptation of families to the social and normative transformations occurring in Poland makes many of them unable to fulfil their needs. Regardless of the fact that most of them are no different from their predecessors, it has been observed increasingly more offen that they are coping much worse in a crisis situation, what is more, the occurrence of another crisis, makes everyday life impossible. Among many reasons for this phenomenon are cultural changes, high level of urbanization, development of information technologies, isolation and individualization of life. In multi-generational families, alongside strong neighbourly ties, it was easier to obtain support. The emerging problems were noticed more quickly. Objectives: Today, young families, which are devoid of models and alienated from their natural families, can benefit from various social policy instruments, dedicated to the family and its individual members. The potential risks of social policy, seen as almost unconditional support, will be indicated, particularly, in the absence of permanent evaluation of benefits and flexible modification of the rendered assistance. Methodology: This article constitutes a review of the available forms of family support within the national social policy. The author refers to studies by researchers, reports commissioned by the MRPiPS (Ministry of Family, Labour and Social Policy), as well as data available in databases of GUS (Statistics Poland) or CBOS (Centre for Public Opinion Research). Recommendations for assistance that is both, effective and does not cause dependency, are based on the method of the use of the family’s own resources. Conclusions: There is a constant need to make the employees of the social support system more sensitive to the fact that persons/families benefiting from a wide offer of institutional assistance are at risk of partial and, in time, total dependence on this assistance. Working with families with multiple problems should be based on the experiences of their members and reinforcing their sense of agency in shaping the future of life.

Tło: Permanentne dostosowywanie się rodzin do dokonujących się przemian społecznonormatywnych w Polsce sprawia, że wiele z nich nie nadąża za realizacją swoich potrzeb. Mimo, że większość z nich niczym specjalnym nie różni się od swoich poprzedniczek, to coraz częściej obserwuje się, że w sytuacji kryzysowej radzą sobie coraz gorzej, a pojawienie się kolejnej uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Pośród wielu przyczyn takiego stanu rzeczy wskazuje się na zmiany kulturowe, wysoki poziom urbanizacji, rozwój technologii informatycznych, izolację i indywidualizację życia. W rodzinach wielopokoleniowych, przy silnych więzach sąsiedzkich, łatwiej było o wsparcie. Szybciej zauważano rodzące się problemy. Cele: Dzisiaj, pozbawione wzorców młode rodziny, wyalienowane ze swoich naturalnych rodzin pochodzenia, mogą korzystać z różnych instrumentów polityki społecznej, dedykowanych rodzinie i je j poszczególnym członkom. Wskazane zostaną potencjalne zagrożenia, które niesie z sobą polityka socjalna, postrzegana jako wsparcie niemalże bezwarunkowe, zwłaszcza przy braku permanentnej ewaluacji świadczeń i elastycznej modyfikacji udzielanej pomocy. Metodyka: Niniejszy artykuł nosi znamiona przeglądowego; popularyzującego dostępne formy pomocy rodzinie w ramach krajowej polityki społecznej. Autorka odwołuje się do opracowań badaczy, raportów opracowanych na zlecenie MRPiPS oraz danych dostępnych w bazach GUS czy CBOS. Rekomendacje skutecznej i nieuzależniającej pomocy opierają się na metodzie pracy na zasobach własnych rodziny. Wnioski: istnieje ciągła potrzeba uwrażliwiania pracowników systemu wsparcia społecznego na fakt, iż osoby/rodziny korzystające z szerokiej oferty pomocy instytucjonalnej narażone są na częściowe, a z czasem całkowite uzależnienie się od tej pomocy. Praca z rodzinami z wieloma problemami, w swym podstawowym założeniu winna bazować na dotychczasowych doświadczeniach ich członków i wzmacnianiu w nich poczucia sprawstwa w kreowaniu przyszłości życia.