Towards a Paschal Christianology

Abstract

Pojęcie chrystianologii oznacza systematyczną refleksję nad samym sposobem bycia chrześcijaninem dzisiaj. Autor wyraża i uzasadnia w artykule swoje przekonanie, że przyszłość należy do prawdziwie paschalnej wizji chrześcijaństwa, do głębokiej i egzystencjalnie doniosłej duchowości przemienienia. W duchowości takiej centralne miejsce przynależy do prawdy o zmartwychwstaniu Chrystusa i Jego przemienionym człowieczeństwie. Tym, co ma wartość ostateczną nie jest cierpienie, abnegacja i śmierć, lecz przeobrażenie, przemiana, nowe życie i nowa rzeczywistość. Prawdziwie paschalna chrystianologia – oparta na centralnej prawdzie wiary chrześcijańskiej – nadaje przeżywaniu chrześcijaństwa pogodniejszą i bardziej optymistyczną tonację. Pozwala spojrzeć na niespokojne dzieje świata z większym zrozumieniem i życzliwością dla grzesznych ludzi. Zarysowuje wizję chrześcijanina bardziej wrażliwego na światło Zmartwychwstania. Autor podejmuje refleksję nad tymi zagadnieniami na tle duchowego wyzwania naszych czasów: szybkiego rytmu przemian, utraty poczucia sensu życia, samotności i wewnętrznej pustki. Życie pozbawione pozytywnej orientacji narażone jest na zniechęcenie, obojętność, cynizm i rozpacz. Żyjemy w epoce przerostu mobilności, w której liczy się nade wszystko sukces, skuteczność i zysk. Nic dziwnego, że rozlegają się apele o uspokojenie rytmu życia i samoograniczenie. Społeczność ludzka potrzebuje nowej formy globalnej duchowości, która lepiej służyłaby instynktowi przetrwania oraz poczuciu odpowiedzialności za losy świata. Współczesne zainteresowania duchowością innych religii i doświadczeniem mistyków świadczą o tym, że potrzebujemy oświecenia i głębszego zrozumienia tajemnicy istnienia. Chrześcijanie jako świadkowie prawdy o zmartwychwstaniu Chrystusa mogą pomóc ludziom przezwyciężać poczucie absurdu i nicości. Pascha Chrystusa jest sposobem boskiej terapii dla świata. Zbawienie ma charakter terapeutyczny. Wspólnota Kościoła powinna stawać się miejscem odrodzenia i przemiany człowieka. Artykuł zarysowuje wizję chrześcijaństwa bardziej wrażliwego na prawdę o zmartwychwstaniu. Do głosu dochodzą przesłanki antropologiczne. Pascha Chrystusa wyznacza podstawowe prawo istnienia. Człowiek jest istotą dialogiczną, ekstatyczną, relacyjną i epikletyczną, czyli przyzywającą Bożego Ducha samym ubóstwem i niespełnieniem swojego życia. Epikletyczny charakter natury ludzkiej jest wyrazem jej otwartości na rzeczywistość transcendentną. Tym, co określa jakość ludzkiego istnienia jest podstawowa opcja za dobrem i prawdą. Ktokolwiek czyni dobro staje się uczestnikiem Paschy Chrystusa, sam nawet o tym nie wiedząc. Poprzez wolną decyzję czynienia dobra włączamy się w sferę zbawczej mocy zmartwychwstania Chrystusa. Dobro wskrzesza, ożywia i przemienia. Chrześcijańskie doświadczenie Wielkanocy jest wyrazem radości z człowieka i jego ikoniczności, odnowionej poprzez wyzwalający i przeobrażający trud Chrystusa. Chrystianologia paschalna jest wyzwaniem dla współczesnej mentalności sukcesu rozumianego jako najważniejsza wartość ludzkiego życia. Ukazuje ona wskrzeszający charakter miłości: „ubi caritas et amor, ibi Pascha est” Nawiązując do wypowiedzi francuskiego teologa prawosławnego, Obviera dementa, autor stwierdza, że w pewnej mierze chrześcijaństwo przyczyniło się w ciągu swej historii do sprofanowania ludzkiego erosu. Można mieć nadzieję, że w przyszłości potrafi ono bardziej twórczo i mądrze podejść do tego trudnego zagadnienia akcentując rolę relacji wzajemności, cielesności, komunii osób i poszanowania godności każdej z nich. Chrystianologia paschalna uczy, jak odkrywać ukryte piękno natury ludzkiej przez współodczuwanie, życzliwość, przyjaźń i wzajemną troskę. Głęboka duchowość człowieka wyraża się wewnętrzną kulturą wolności, zdolną oprzeć się pokusie zobojętnienia, rozpaczy, cynizmu i nihilizmu. Droga duchowego zmartwychwstania jest zadaniem całego życia człowieka. Świat potrzebuje lamentu chrześcijan, ale ich twórczej inspiracji. Chrześcijaństwo jest paschalną religią nadziei, ufności i zachęty, zdolną leczyć i przemieniać ludzkie życie.