Recepcja „Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym” w encyklikach społecznych bł. Jana Pawła II

Abstract

Dokumenty Soboru Watykańskiego II inspirują Kościół do działania. Założeniem Ojców Soborowych była bowiem aktualizacja Orędzia Zbawczego, zachowanego i głoszonego przez Kościół. Bł. Jan Paweł II kontynuuje owo dzieło aktualizacji, odnosząc się w swoich wypowiedziach m.in. do Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”. Analiza i próba porównania wykładni konstytucji duszpasterskiej oraz nauczania społecznego Papieża Polaka pozwalają wyróżnić trzy grupy tematyczne, stanowiące wspólny obszar refleksji Ojców Soborowych i wspomnianego hierarchy, a mianowicie: uwarunkowania polityczne, rozwój oraz pracę. Uwarunkowania wspólnot politycznych dotyczą zgłaszania przez elity rządzące postulatów, które w centrum państwa sytuują osobę i obierają prawa człowieka za fundament ustroju. Zjawisko rozwoju dotyczy prób czynienia świata bardziej ludzkim. Stosując terminologię właściwą nauczaniu społecznemu Kościoła, należy stwierdzić, że rozwój wyraża się w kształtowaniu pierwszeństwa „być” przed „mieć”. Bł. Jan Paweł II uwzględnił w swoich naukach koncepcję integralnego rozwoju. Odniósł ją nie tylko do człowieka, ale również do stosunków pomiędzy państwami. Zagadnienie pracy oznacza uczestnictwo w dalszym procesie stwarzania. Chrześcijański etos pracy przyjmuje konkretną postać w zachowaniu podmiotowości robotników, w odniesieniu do których powinno być zagwarantowane przestrzeganie katalogu praw ludzi pracy. Właściwa organizacja produkcji, czyli miejsca, w którym robotnik jako osoba urzeczywistnia się poprzez akty, przyjmuje za nienaruszalny priorytet pierwszeństwo człowieka przed sferą metod i środków z dziedziny techniki.The documents of the Second Vatican Council stimulate the Church to act as one of the propositions discussed by the Council Fathers was the renewal of the salvific message which is preserved and proclaimed by the Church. This research is an attempt to demonstrate to what extent Blessed Pope John Paul II was drawing from and reinterpreting the conciliar legacy, especially the Pastoral Constitution Gaudium et spes. The common points of the magisterium of this particular document and the social teaching of the Polish Pope can be grouped into three topic areas which were of a great interest to both the Council Fathers and the Pontiff. These are: political conditions, development and labour. The question of the political circumstances of particular political societies concern such policy schemes of ruling elites which put the human person in the centre of the state affairs and choose human rights as the fundamental principle of the system of government. The phenomenon of the development refers to the efforts to make this world a better place to live. Blessed Pope John Paul II took the concept of the complex human progress into account in his teaching. This concept was applied not only on the level of an individual person but also international relations. The idea of labour implies partaking in the continuous process of the creation. The Christian labour ethics gains its characteristic features when it stresses that workers are subjects. Consequently, respecting their employees’ rights ought to be guaranteed. Production is a field where a worker fulfils his or her function by certain acts; in this case it is the labour. Therefore, a just and a well-organised production system would always take the person of the worker as an absolute priority in respect to such elements as the productivity or the applied technology.