Teologiczna hermeneutyka języka wiary

Abstract

The theological hermeneutics of the language of faith proposed by A. Grabner-Haider is a theological method of explaining, understanding and interpreting the entirety of the language of faith. This Austrian methodologist of religion distinguishes in a programmatic way between the scientific and the pre-scientific, pragmatic type of interpretation and argumentation. Grabner-Haider is exactly right in observing that this primary divide leads to another one: between two canonical logical languages (Orthosprache). The former is the canonical language of an interpreter, which is used indirectly to talk about the subject matter of the text, while the latter is the canonical language of the transposed text. Both these languages can interact by reciprocal corrections, critical approaches and modifications. It is possible to move past the canonical language of the text’s author towards the canonical language of its interpreter. In this case, the canonical language of the author can be labelled “Interpretandum.” This means the text that is subject to interpretation, understanding or translation. The canonical language of the interpreter, on the other hand, can be labelled “Interpretans,” that is the one utilized for interpretation, understanding or translation. Consequently, it makes sense to believe that theology allows space for hermeneutics proper. The scientific type of hermeneutics, which as such assumes a need for language analysis, marks a passage from the canonical language of the analysed text to the canonical language of the interpreter. One can also say that scientific hermeneutics is a kind of understanding of a systematically ordered text via a systematically ordered language.

Teologiczna hermeneutyka języka wiary w ujęciu Grabnera-Haidera jest teologicznym sposobem wyjaśniania, rozumienia i interpretowania całości języka wiary. Austriacki metodolog religii wyraźnie rozróżnia interpretację naukową od interpretacji przednaukowej i praktycznej, a także od argumentacji. Zauważa bardzo trafnie, że przy tej interpretacji mamy do czynienia z dwoma logicznymi językami prawidłowymi (Orthosprache). Jednym z nich jest język prawidłowy interpretatora, którym on nie mówi wprost o samym przedmiocie tekstu. Drugim jest język prawidłowy tekstu przekształconego. Oba te języki mogą się wzajemnie korygować, krytykować i modyfikować. Możliwe jest przejście od prawidłowego języka autora tekstu do prawidłowego języka interpretatora. I tu język prawidłowy autora tekstu można nazwać „Interpretandum”. To jest to, co powinno być interpretowane, rozumiane lub tłumaczone, zaś język prawidłowy interpretatora można nazwać „Interpretans”, czyli ten, za pomocą którego dokonuje się interpretacji, rozumienia lub tłumaczenia. W teologii jest więc miejsce dla właściwej hermeneutyki. Naukowa hermeneutyka, która zresztą zakłada analizę językową, stanowi tu przejście od prawidłowego języka analizowanego tekstu do prawidłowego języka interpretatora. Można też powiedzieć, że jest ona rozumieniem systematycznie uporządkowanego tekstu za pośrednictwem systematycznie uporządkowanego języka.