Ksiądz Aleksander Zienkiewicz jako rektor Arcybiskupiego Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu. Lata 1953–1958

Abstract

Czasy stalinowskie były szczególnie bolesnym doświadczeniem dla Kościoła w Polsce. Zamordowano kilkudziesięciu kapłanów, kilkuset uwięziono, włącznie z prymasem Wyszyńskim. Ograniczano działalność Kościoła na wszystkich płaszczyznach, pozbawiono katolików swobód obywatelskich. Nie inaczej było w Administracji Apostolskiej Dolnego Śląska. Trudne czasy wymagały nieszablonowego podejścia w kontaktach z władzami państwowymi oraz w zarządzaniu instytucjami kościelnymi. Celem artykułu jest ukazanie życia i działalności ks. Aleksandra Zienkiewicza jako drugiego rektora Arcybiskupiego Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu w latach 1953–1958. Autor wykorzystał materiały zawarte w aktach Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławiu, dostępne opracowania oraz niepublikowane dotąd wspomnienia kleryków-wychowanków ks. Zienkiewicza, które zebrał w latach 2013–2016. W artykule omówione zostały okoliczności nominacji ks. Zienkiewicza na urząd rektora, jego relacje z rządcami archidiecezji wrocławskiej ks. Kazimierzem Lagoszem i bp. Bolesławem Kominkiem, moderatorami i profesorami wrocławskiego seminarium, kwestie organizacji zajęć alumnów i porządku ich formacji intelektualnej oraz duchowej. W ostatniej części przedstawiono zagadnienie pracy fizycznej alumnów i jej znaczenie dla ich formacji duchowej. W podsumowaniu ukazano wpływ ks. Zienkiewicza na działalność tej uczelni. W pracy zaakcentowano jego rolę w wychowaniu kapłanów-społeczników, którzy poza pracą duszpasterską w archidiecezji wrocławskiej animowali również życie społeczne skoncentrowane wokół parafii. Artykuł, ukazując kluczową rolę ks. Zienkiewicza w kierowaniu wrocławskim seminarium po II wojnie światowej, co dotąd nie doczekało się opracowania, pozwala lepiej poznać tę część historii dolnośląskiego Kościoła.

The Stalinist era was a particularly painful experience for the Church in Poland. Dozens of priests were murdered and hundreds were imprisoned, including Primate Stefan Wyszyński. The activities of the Church were restricted in all areas, and Catholics were deprived of their civil liberties. The situation was no different in the Apostolic Administration of Lower Silesia. Difficult times required an unconventional approach in dealing with state authorities and in managing church institutions. This article aims then to present the life and work of Rev. Aleksander Zienkiewicz as the second Rector of the Archdiocesan Higher Seminary in Wrocław between the years 1953–1958. The author used materials, collected between 2013 and 2016, from the archives of the Archdiocese of Wrocław, available studies, and previously unpublished memoirs of Zienkiewicz’s seminary students. The article discusses the circumstances of Rev. Zienkiewicz’s appointment to the office of rector, his relations with the governors of the Archdiocese of Wrocław (Rev. Kazimierz Lagosz and Bishop Bolesław Kominek), moderators and professors at the Higher Seminary in Wrocław, the organization of the activities of seminary students as well as their intellectual and spiritual formation. The last part presents issues related to physical work the seminary students had to undertake and its significance for their spiritual formation. The summary shows the influence of Rev. Aleksander Zienkiewicz on the activities of this Higher Seminary. This paper was intended to emphasize Rev. Zienkiewicz’s role in the education of priests who became social activists, engaged not only in their pastoral ministry in the Archdiocese of Wrocław, but also in promoting social life in the parish. By highlighting the key role of Rev. Aleksander Zienkiewicz in the management of the Higher Seminary in Wrocław after World War II, the article offers a unique insight into this lesser-known part of the history of the Church in Lower Silesia.