Klęski militarne jako wyraz gniewu Boga w „Dialogu przeciwko Żydowi” Sergiusza Stylity

Abstract

W artykule poddano analizie tekst Sergiusza Stylity, Dialog przeciwko Żydowi, pochodzący prawdopodobnie z VII wieku. Jednym z kluczowych argumentów użytych w polemice była kwestia kary, jaką zdaniem Sergiusza wymierzył Bóg Izraelitom za ich brak wiary i odrzucenie Jezusa. Autor traktatu interpretuje bowiem niepowodzenia doczesne, jakie dotknęły naród wybrany, jako znak, poprzez który Bóg wyraził swój brak aprobaty dla działań Żydów. W tekście pojawiają się cytaty z Wojny żydowskiej Józefa Flawiusza traktowane jako historyczne potwierdzenie boskiego wyroku. Sama argumentacja ukazująca brak możliwości sprawowania kultu i klęski, jakie dotknęły naród, jako dowód na przeminięcie Starego Przymierza i jego przeniesienie na chrześcijan, wpisuje się w polemikę antyżydowską późnego antyku, gdzie dowodem na przeminięcie żydowskiej politei był los Jerozolimy i jej mieszkańców.

The text of Sergius the Stylite’s Dialogue Against a Jew, probably dating from the 8th century, is analysed in this article. One of the key arguments used in the polemic was the matter of punishment, which, according to Sergius, God imposed on the Israelites for their lack of faith and rejection of Jesus. The author of the tract interprets the chosen people’s earthly misfortunes as asign by which God expressed His disapproval of the Jews’ deeds. Within the text are citations from The Wars of the Jews by Flavius Josephus, which Sergius treats as the historical confirmation of God’s plan. The whole argumentation – presenting the impossibility of carrying out acts of worship, together with the misfortunes of the Jewish people, as proof that the Old Covenant has faded away and been passed to Christians – is in line with other anti-Jewish propaganda of Late Antiquity in which the fate of Jerusalem and its citizens is offered as proof that Jewish politeia had faded away.