Tradycja a sukcesja apostolska w myśli Ireneusza z Lyonu i Tertuliana

Abstract

Due to the schisms and heresies of the second century, and especially the threat of Gnosticism, the Church had to defend its apostolic origin and clarify more precisely its own identity. The great Christian thinkers, such as St. Irenaeus and Tertullian, helped to enhance significantly the self-consciousness of the Church, pointing to the two pillars of its apostolicity: Tradition and succession, related to each other as closely as the soul to the body. The Apostolic Tradition, whose most succinct expressions became regula fidei or baptismal creed, would keep its legitimacy through the uninterrupted succession of bishops and their unity in matters of faith and discipline. This unity and apostolic succession was, in turn, the main criterion of distinguishing authentic ecclesial communities from heretical groups, and the teachings that originated from Christ through the Apostles from heterodox interpretations.

W obliczu schizm i herezji II wieku, a zwłaszcza wobec zagrożenia gnostycyzmu, Kościół musiał bronić swojego apostolskiego pochodzenia i precyzyjniej wyjaśnić własną tożsamość. Wielcy myśliciele chrześcijańscy, jak św. Ireneusz z Lyonu czy Tertulian z Kartaginy, przyczynili się w tym względzie do wydatnego pogłębienia samoświadomości Kościoła, wskazując dwa filary jego apostolskości: Tradycję i sukcesję, powiązane ze sobą tak żywotnie, jak dusza z ciałem. Tradycja apostolska, której najbardziej syntetycznym wyrazem stała się „reguła wiary” czy credo chrzcielne mogło zachować swoją prawo wierność dzięki nieprzerwanej sukcesji biskupów i ich wzajemnej jedności w kwestiach wiary i dyscypliny. Ta jedność i apostolska genealogia była z kolei głównym kryterium odróżnienia autentycznych Wspólnot kościelnych od grup heretyckich, a więc nauczania pochodzącego od Chrystusa za pośrednictwem Apostołów od nieprawowiernych interpretacji.