Postoje katolikov na slovensku k manželstvu a rodine a čo z nich vyplýva

Abstract

In our cultural framework marriage means a monogamous, lifelong partnership of two persons of different sex, which is open for parenthood. Since mid twentieth century a significant change of cultural mentality can be seen in Europe, which brings with itself also a changed understanding of marriage and family. In the first place it is manifested in expecting the fulfilment of one’s personal life and the realization of individual personal happiness to which belongs mostly the emotional fulfilment. Other dimensions such as giving life, help in good times and in bad, mutual fidelity, have become rather marginal. We can see the change in a decreasing number of marriages and increasing number of non-marital communities, cohabitations, and in the effort to legalize and equalize homosexual partnerships with classic marriages. In additon to this there is a tendency to live an independent life (singles) which excludes permanency of common life. Moreover, there is a growing number of single mothers raising their children and a large number of divorced mothers with children. Besides, one can notice a decline in the willingness to have a child as well as in the decline of their number, which consequently results in a demographic crisis. This phenomenon conserns also the Slovak Catholics. The research in the field of reproductive behaviour and the research of religiosity carried out by the team of prof. Jozef Matulník show that the marriage value index is low even among the Slovak Catholics. In Slovakia this crises of marriage has become a challenge for the Catholic Church. Thus in this contribution we will try to outline some possible solutions of this problematic.

W naszym paradygmacie kulturowym małżeństwo oznacza monogamiczny, trwający całe życie, związek dwu osób różnych płci, który jest otwarty na rodzicielstwo. Poczynając od połowy dwudziestego wieku, można dostrzec w Europie znaczącą zmianę w mentalności kulturowej, która przynosi ze sobą także nowe rozumienie małżeństwa i rodziny. Wyraża się ono przede wszystkim w oczekiwaniu spełnienia życia osobistego danej osoby i realizacji indywidualnego szczęścia osobistego, do którego należy głównie spełnienie emocjonalne. Inne wymiary, takie jak dawanie życia, pomoc w sytuacjach dobrych i złych czy wzajemna wierność, stały się wartościami raczej marginalnymi. Zmianę tę widzimy w zmniejszającej się liczbie małżeństw i zwiększającej się liczbie związków niemałżeńskich, kohabitacji oraz w wysiłkach zmierzających do zalegalizowania partnerstwa homoseksualnego i zrównania go pod względem prawnym z klasycznym małżeństwem. Dodatkowo istnieje tendencja do prowadzenia życia niezależnego (tzw. single), co wyklucza stałość życia wspólnego. Co więcej, istnieje rosnąca liczba samotnych matek wychowujących dzieci oraz wielka liczba matek rozwiedzionych i mających dzieci. Poza tym można zauważyć spadek gotowości do posiadania dziecka, jak również spadek liczby dzieci, co w konsekwencji prowadzi do kryzysu demograficznego. Zjawisko to dotyczy również katolików słowackich. Badania nad zachowaniami reprodukcyjnymi oraz nad religijnością przeprowadzone przez zespół pod kierunkiem prof. Jozefa Matulnika wykazują, że indeks wartości małżeństwa jest niski nawet wśród słowackich katolików. Na Słowacji ten kryzys małżeństwa stał się wyzwaniem dla Kościoła katolickiego. Stąd w niniejszym artykule będziemy się starali zarysować niektóre możliwe rozwiązania tego problemu.