Bezkompromisowa postawa biskupów Teodora Benscha i Wilhelma Pluty. Na drodze do stabilizacji organizacji kościelnej na Ziemiach Zachodnich

Abstract

In 1956, the Gorzów Church had the first bishop in its history as a ruler. Unfortunately, the zealous pastoral ministry of Bishop Theodor Bensch was interrupted by his sudden death. Nevertheless, his work was beautifully continued and further developed by Bishop Wilhelm Pluta – today a Servant of God. The first bishops of the Gorzów Ordinariate wrote down a beautiful charter of pastoral ministry in the Gorzów Ordinariate – years 1956–1972. The first of them, Bishop Bensch, had a high ecclesiastical position because he was a long-time secretary of Primate Stefan Wyszyński. He also knew the backroom of the politics of the authorities and the methods of their conduct. These experiences, and above all great intellectual, pastoral, and organizational skills caused him to activate the church life of the Ordinariate. The authorities considered him to be a taciturn and faithful executor of “the orders of the Vatican and the church hierarchy.” Also, Bishop Pluta was always guided by the good of the Church and remained in close relations with the Primate of Poland, Cardinal Stefan Wyszyński. All of his pastoral ministry could be summed up in one sentence: “The shepherd’s great care for man.” The uncompromising nature of Bishop Pluta meant that in the 1960s the authorities considered him on par with the Przemyśl bishop, Ignacy Tokarczuk who was an “enemy of the communist authorities in Poland.” The attitudes of zealous shepherds were an invaluable contribution to the process of stabilizing the church organization in the Western Territories. Despite the double yoke, they did not have the certainty of the canonical stability that other bishops had under their feet. They were fought by the state authorities, but they survived and lived to see the long-awaited decision of Pope Paul VI in the papal bull Episcoporum Poloniae coetus of June 28, 1972, and the division of the great Gorzów Apostolic Administration into three dioceses: Gorzów Diocese, Koszalin-Kołobrzeg Diocese, and Szczecin-Kamień Diocese.

Kościół gorzowski w 1956 r. doczekał się pierwszego w swoich dziejach biskupa jako rządcy. Niestety, gorliwą pasterską posługę bp. Teodora Benscha przerwała jego nagła śmierć. Niemniej jego dzieło pięknie kontynuował i jeszcze bardziej rozwinął bp Wilhelm Pluta – dzisiaj sługa Boży. Pierwsi biskupi ordynariatu gorzowskiego zapisali piękną kartę pasterskiej posługi w ordynariacie gorzowskim w latach 1956–1972. Pierwszy z nich bp Bensch miał wysoką pozycję kościelną, ponieważ był długoletnim sekretarzem prymasa Stefana Wyszyńskiego, nadto znał kulisy polityki władz i sposoby je postępowania. Te doświadczenia, a przede wszystkim wielkie wyrobienie intelektualne, duszpasterskie i organizacyjne spowodowały, iż wniósł wielką aktywizację w kościelne życia ordynariatu. Władze uważały go za małomównego i wiernego wykonawcę „poleceń Watykanu i hierarchii kościelnej”. Również bp W. Pluta kierował się zawsze dobrem Kościoła i pozostawał w ścisłych relacjach z prymasem Polski kard. Stefanem Wyszyńskim. Całą jego posługę pasterską można by streścić w jednym zdaniu: „wielka troska pasterza o człowieka”. Bezkompromisowość bp. Pluty sprawiła, że w latach 60. XX w. władze stawiały go na równi z biskupem przemyskim Ignacym Tokarczukiem – jako „wroga władzy ludowej”. Postawa gorliwych pasterzy była nieocenionym wkładem w proces stabilizacji organizacji kościelnej na Ziemiach Zachodnich. Mimo podwójnego jarzma, gdyż nie mieli pod swoimi nogami pewności kanonicznej stabilizacji, jaką mieli inni biskupi, a także zwalczani przez władze państwowe, przetrwali i doczekali się długo oczekiwanej decyzji papieża Pawła VI bulli Episcoporum Poloniae coetus z 28 czerwca 1972 r. i podziału wielkiej gorzowskiej administracji apostolskiej na trzy diecezje: gorzowską, koszalińsko-kołobrzeską i szczecińsko-kamieńską.