„Rachel opłakuje swoje dzieci…” (Mt 2,18). Męczeństwo dzieci w świetle Mt 2,16‒18

Abstract

Jednym ze znanych tekstów biblijnych Nowego Testamentu związanych z tematem dziecka jest zawarta jedynie u Mateusza relacja o rzezi z Betlejem (Mt 2,16‒18). Tekst wydaje się trudny do interpretacji, ponieważ jest ściśle powiązany z narracją o skutecznej ucieczce Świętej Rodziny do Egiptu. Dzieci umierają z powodu Jezusa. Wydarzenie to jest powiązane z cytatem z Jr 31,15 przywołującym symboliczny płacz Racheli nad Izraelem. Okazuje się, że w kontekście Jr 30‒31 dominują nie tyle żal i żałoba, co klimat nadziei i przyszłej radości. Jawią się pytania: jakie znaczenie posiada cytat z Jeremiasza w Mt 2,18? W jakiej relacji do dzieci z Betlejem pozostaje Rachela, symboliczna matka Izraela? Czy jest możliwe, by pomimo tragicznej sytuacji z Betlejem dostrzec jakieś pozytywne przesłanie tekstu? Zdaje się to sugerować pierwotny kontekst literacko-teologiczny Jr 31,15, a w sposób ewidentny – natura królestwa, które realizuje Jezus – prawdziwy „król żydowski”.

One of the known biblical texts of the New Testament referring to the subject of children is the relation of the massacre of Bethlehem, included only in Matthew (Mt 2,16‒18). The text seems difficult for interpretation, as it is closely connected with the narration about the successful escape of the Holy Family to Egypt. Children die because of Jesus. He event is connected with the quotation from Jr 31,15 recalling Rachel’s symbolic cry over Israel. It turns out that in the context of Jr 30‒31 it is not sorrow and mourning that dominate, but the climate of hope and future joy. Questions arise: What meaning has the quotation from Jeremiah got in Mt 2,18? What is the relation of Rachel, the symbolic mother of Israel, to the children of Bethlehem? Is it possible to see any positive message of the text in spite of the tragic situation in Bethlehem? It seems to suggest the primeval literary – theological context of Jr 31,15 and in an obvious way – the nature of the kingdom Jesus realizes – the true “Jewish King”.