Znaczenie przysięgi małżeńskiej w strukturze sakramentu

Abstract

Zagadnienie przysięgi małżeńskiej jest przedmiotem refleksji specjalistów z zakresu prawa kanonicznego, liturgistów i teologów. W teologii refleksja o przysiędze małżeńskiej często jest redukowana do wyjaśnienia jej treści i kwestii szafarza sakramentu małżeństwa. W dokumentach Kościoła katolickiego o małżeństwie i opracowaniach teologów jednomyślne jest stanowisko o przysiędze małżeńskiej jako konstytutywnym elemencie sakramentu. Wyjaśnienie istoty tego związku jest współcześnie jednym z ważniejszych problemów teologii małżeństwa. Zarówno natura przysięgi małżeńskiej, jak też jej treści i okoliczności wypowiedzenia mają znaczenie dla sakramentu małżeństwa i są związane z jego istotą. Niniejszy tekst omawia podstawowe aspekty znaczenia przysięgi małżeńskiej w strukturze sakramentu na podstawie współczesnej refleksji teologicznej i dokumentów Kościoła o małżeństwie. Podstawowym jest fakt, że przysięga inicjuje sakrament, ale dotyczy także wzajemnego oddania małżonków, które dokonuje się przez wypowiedzenie słów przysięgi małżeńskiej i zostaje urzeczywistniane w całym życiu małżeńskim będącym sakramentem. Zarówno przysięga małżeńska, jak i sakrament małżeństwa wskazują na obecność Boga w życiu małżonków i tę obecność urzeczywistniają. Kontekst wyrażenia przysięgi małżeńskiej i małżeństwo jako sakrament dokonują się w Chrystusie i w Kościele, i w związku z tym mają charakter eklezjalny. Zawarte w tekście refleksje mają charakter teoretyczny i wskazują na konieczność wypracowania praktycznych implikacji, szczególnie zaś w obszarze teologii przepowiadania (homiletyka, katechetyka) i w teologii pastoralnej.The question of the nuptial promise is a topic in the research of canonists, liturgists and theologians. In the theology the reflection on the nuptial promise is often reduced to the explanation of its contents and the question about the minister of this sacrament. In the documents of the Catholic Church on marriage and in the theological studies the statement about the nuptial promise as the constitutive element of the sacrament is unquestionable. However, the notion of nuptial promise requires a deeper analysis. More specifically, the attention needs to be given to the significance of the nuptial promise in the structure of the sacrament. This is one of the important questions in today’s theology of marriage. Both the nature of the nuptial promise and its contents and the context of its expression have the significance for the sacrament of marriage and are connected to its essence. The present paper on the basis of the contemporary theological reflection and the documents of the Catholic Church on marriage talks over the fundamental elements of the nuptial promise and their significance and place in the structure of the sacrament. The first one is the initiation of the sacrament. The second element is the reciprocal devotion that takes place through the marital promise and realizes itself during the whole of marital life that is sacrament. Both the nuptial promise and the sacrament of marriage indicate the presence of God in the person’s life; they make it realized. The context of the expression of the nuptial promise and the marriage as sacrament take place in Christ and in the Church and have an ecclesial character. The present reflections have a theoretical character and express a need for practical implications, especially on the field of theology of preaching (homiletic, catechetic) and in the pastoral theology.